Door het Belgisch leger gebruikte bajonetten 1889 - 1940

[piot1940]

Dit overzicht van alle door het Belgische leger tijdens WOI, het interbellum en 1940 gebruikte bajonetten is gebaseerd op de uitgave baïonettes van “Gazette des Armes” (1974-1978)

De nummers zijn een eigen volgnummer van die uitgave en refereren niet naar een Belgische volgorde.

Gezien de ouderdom van deze publicatie is het niet onwaarschijnlijk dat de gegevens sindsdien bij sommige items deels achterhaald zijn en deels bijgevuld kunnen worden.

In tweede topic worden de “model 1924 export” bajonetten weergeven en in een derde diverse andere, in België tijdens het interbellum voor de export geproduceerde modellen.

Model 1889 (kort)



Model 1889 (medium) - Garde Civique ?



Model 1889 (kort) omgekeerde montage - fabricagefout?



Model 1893 (extra lang)



Model 1893 (extra lang)- parade



Model 1889 - proefmodel



Model 1889 (lang) US fabrikaat



Model 1916 - Gendarmerie



Model 1916 - Gendarmerie ingekort



Model 1916 - 1924
Het model 1916 heeft een ringdiameter van 17,5 mm,
het model 1924 een ringdiameter van 15,5mm.
Het model 1924 is in eerste instantie bedoeld voor de Mauser model 1924, een export product.
Een aantal bajonetten model 1916 werden vermoedelijk in de jaren 30 aangepast met inpassing van een extra ring om gebruikt te worden op het geweer model 1935 en model 1936
Diverse kleine productieverschillen zijn mogelijk.



Model 1935
De opmerking "modèle pour FM" en "Fusil mitrailleur essayé vers 1910" roept een aantel bedenkingen op.
Wel is het zo dat een aantal schedes uitgevoerd werden met een wieg om de FM BAR mod. 1930 in te leggen.
Het geheel, bajonet en schede op het geweer, met de FM deed dan dienst als luchtafweerwapen.

[Paddy]

Bedankt jean voor deze zeer interessante postings
De door het Belgische leger gebruikte blanke wapens 1830-1914 [link2]vindt je natuurlijk ook hier,http://www.abl1914.be/[/link2]

[Drackx]

@ Jean
Bedankt voor het plaatsen van deze info. Heel overzichtelijk!
@ Jean en Paddy
Jullie knappie websites verdienen echt een enorm compliment! Werkelijk een schat van informatie is er te vinden!
Je kan er uren in verdwalen!!!

Allerbeste groeten,
Filip

[piot1940]

@Patrick

Misschien kan jij me hier helpen. IK heb een ingekorte Comblain bajonet. Totale lengte 445, bladlengte 313. Ik vind die evenwel in de hoger vermelde publicaties niet terug.
Heb je hier weet van

Op een ander forum heb ik hier een foto geleend. Dit lijkt toch sterk op de Comblain bajonet op een Mauser 1889, maar dan zijdelings gemonteerd. De ring past, heb ik geprobeerd. Maar dan is er toch nog een speciaal opzetstuk nodig om de bajonet vast te zetten.
Of heb ik het hier mis en is het een Gras? De foto is vrij onduidelijk.

[RAL]

Betreffende bovenstaande afbeelding:
- Nr 602 is een verkeerde montage van het lemmer. Dit is nooit een officieel model geweest. Het amper duurt drie minuutjes om het lemmer van een normale korte 1889 bajonet omgekeerd te hermonteren.
- Nr 439 is geen parade bajonet, maar een officieel reglementair model voor onderofficieren.
- Nr 836 is rommel. Deze behoorde vroeger aan een Franse collega verzamelaar die iedereen probeerde te overtuigen dat hij iets speciaals had. Een demontage van het geheel bracht aan het licht dat deze bajonet gemaakt was geworden van een gewone 89 met het lemmer van een 1882. Met het zelf kunnen vaststellen van de nieuw geboorde gaten in de tang onder de plaketten, kon de man overtuigd worden van zijn ongelijk; zo ook het MRA waar de man de bajonet voor een ruil aangeboden had.
- Nr 228 is een afgebroken en opnieuw aangescherpte gendarmerie bayonet. In Belgiê werden dergelijke ingekorte bajonetten niet gedragen; in tegenstelling tot de (Congolese) Force Publique waar ingekorte reglementaire Belgische modellen wel gedragen werden.

Wat betreft Franse Gras 1874 bajonetten die gebruikt werden op Belgische 89 mausers is geweten dat de bovenste geweerring een nieuwe bijkomende bajonetnok kreeg die op 2 uur geplaatst werd, met behoud van de 89 nok onderaan. Ook werd de rug van het koperen gedeelte van de bajonet ietwat afgefreesd. Er werd toenertijds, bij het begin van WO1, in arsenalen in Frankrijk en in Engeland de voorkeur gegeven aan de produktie van 89 geweren, terwijl de produktie van 89 bajonetten pas iets later op gang kwam. Door de Franse regering werd aan het Belgische Leger ook massa's verouderde Gras bajonetten ter beschikking gesteld en deze werden goed gebruikt. Aanvankelijk werden die Gras bajonetten aan Belgische geweren en karabijnen aangepast, later werden de lemmers (en de schedes) gebruikt om er de zogenaamde gendarmerie bajonetten mee te maken. Op deze laatste soort zijn er dikwijls nog sporen aan te treffen van de vroegere Franse rugopschriften.

[piot1940]

@RAL

Dank voor de informatie. Hiermee zijn toch al wat vraagtekens uit de weg geruimd.
Nu heb ik toch nog zo een onduidelijkheid teruggevonden mbt het model 1924(nr 337)
Gazette des Armes (uitgave 1975) geeft dit weer als een export model. In feite is gewoon het basismodel 1917 maar met een ringdiameter van 15,5 mm
AMI nr9 (1980) spreekt enkel van een model 1916/35 waarvan de ringdiameter verkleind werd.
Het andere model 1924 is bij beide auteurs wel degelijke en lange export bajonet bedoeld voor gebruik bij de Mauser model 1924 (export)

Het lijkt me toch onwaarschijnlijk dat de auteur van AMI in 1980 niets afwist van de publicaties van La Gazette des Armes in 1975. Is het model 1924 (1916/24 dan) wel degelijk een export product geweest of is dit een misvatting van de auteur van LGdA en bestaat er enkel een model 1916/35 bedoeld voor de Mauser 35 en 36?
Uit uw bijkomende info blijkt immers dat LGzA niet altijd over de correcte info beschikte of wat me eerder lijkt ondertussen achterhaald te zijn.

[Bram1940]

Hallo,

Uit de Shrapnel (WFA-België) van 1999:



Groeten,
Bram.

[patrouilleur]

jean,
Volgens mij is het een Gras Bajonet,
Er zijn verschillende Belgische Mausers 1889 aangepast om de Gras bajonet te gebruiken.Maar of het nu in Calais was of Parijs is waar deze aanpassingen zijn uitgevoerd weet ik niet uit het hoofd.
Je vind deze combinatie regelmatig terug op foto's genomen in opleidingskampen.
Er zijn zelfs Pre 1914 cavalerie modellen (Alige) schrijfwijze? aangepast, in de zaal 14-18 in het KLM in de vitrine waar de overgangs uniformen staan is zo een model tentoongesteld.

Mvg Kris


\\\

@Patrick

Misschien kan jij me hier helpen. IK heb een ingekorte Comblain bajonet. Totale lengte 445, bladlengte 313. Ik vind die evenwel in de hoger vermelde publicaties niet terug.
Heb je hier weet van

Op een ander forum heb ik hier een foto geleend. Dit lijkt toch sterk op de Comblain bajonet op een Mauser 1889, maar dan zijdelings gemonteerd. De ring past, heb ik geprobeerd. Maar dan is er toch nog een speciaal opzetstuk nodig om de bajonet vast te zetten.
Of heb ik het hier mis en is het een Gras? De foto is vrij onduidelijk.

[piot1940]

@Kris,

Ja, ik ben er nu ook wel van overtuigd dat het een Gras is. Er is ten andere toch een licht knik waarneembaar in het handvat van de bajonet.

m vr gr,Jean

[RAL]

In bijlage een foto van een jonge soldaat met een Mauser 89 waarop een Gras bajonet geplaatst is. Op 2 uur met een gedeeltelijke verwijdering van een deel van het handvat.
Eveneens een foto van een bovenste loopband van een M89 met een aangebrachte bijkomende bajonetnok voor de Gras bajonet.

[piot1940]

@RAL, @Bram,

Dank voor de info. Daarmee is dat enigma toch ook weer opgelost

@RAL
Wat is uw idee mbt de 1916/24 of de 1916/35. Is de eerste term de juiste of de tweede?
In het laatste geval slaat de ändere terminologie "bajonet model 1924" wel degelijk op de lange platte, enkelsnijdende export bajonet. Deze bajonet was immers bedoeld voor export naar Joegoslavië waar dit model eigenlijk al in voege was voor de Mauser model 1924

[RAL]

De term 16/24 is eigenlijk verkeerd wat betreft de tweesnijdige bajonetten. Het zijn alle bajonetten van het model 16 waarvan sommige, deze met de kleine versterking op de rug van de greep, begin de jaren '20 werden vervaardigd. Beide modellen, deze van tijdens WW1 en deze van erna, werden aan de model 35 geweren aangepast (met kleinere loopring dan voordien).
Ik vermoed dat de term 16/35 wel mag gebruikt worden voor deze modellen 16 die werden aangepast aan en voor de geweren 35 en 36 (die soms ook 98/35 en 89/36 genoemd worden, hetgeen ook niet gans correct is).

Al wat de modellen 24 bajonetten aangaat (in verschillende lengtes) betreft het hier de éénsnijdige exportbajonetten die niet in het Belgisch Leger voor WW2 gedragen werden. Met daarop één uitzondering: een lading voor Ethiopië gemaakte geweren dat toen met Italië in oorlog was, mocht toen wegens internationaal politieke redenen niet geleverd worden; en deze werden dan maar overgenomen door het Belgisch Leger. Oude documentatie daaromtrent is echter niet beschikbaar.

Na WW2 hebben enkele aantallen geweren van het na de oorlog tijdelijk opnieuw gemaakte model 24 wel enige jaren dienst gedaan in het Belgische Leger en (langer) in de Force Publique. Dit tot de invoering van de SAFN begin de jaren '50.

[piot1940]

Beide modellen, deze van tijdens WW1 en deze van erna, werden aan de model 35 geweren aangepast (met kleinere loopring dan voordien).

Daar kan ik inkomen. Ik heb een aantal 1916 bajonetten met ring 15,5 mm nagekeken en allen hebben in meer of mindere maten sporen van een inzetring. Foto's hiervan volgen nog.
Enig idee waar deze aanpassingen uitgevoerd werden? Het lijkt ten andere zeer nauwgezet professioneel gebeurd te zijn.

Eigenlijk zijn er maar twee modellen:
1. oorspronkelijk model 1916 met rechte handgreep achteraan en ring 17,5 mm
2. model beginjaren 1920 met versterkte handgreep achteraan en tussenring 17,5 mm - 15,5 mm.
Waarschijnlijk waren deze allen oospronkelijk (jaren 20) met een ring van 17,5 mm en zijn deze allen na 1935 aangepast met de tussenring 17,5 - 15,5 mm. (Ik heb ten andere nog geen enkele met versterkte handgreep en ring 17,5 gevonden, toeval?). Ondanks de mogelijks foute benaming kunnen we niet veel anders doen dan de term 1916/24 over te nemen. Ebay, publicaties her en der gebruiken het ten volle uit. De term 1916/35 lijkt me echter veel correcter.


Model 1916 gendarmerie bestaat wel in gewone rechte handgreep en versterkte handgreep, beiden met ring 17,5 mm

[RAL]

Ook de beide modellen (zogenaamde) Gendarmerie modellen (16 en 16/24) bestaan met een ring van 15,5 mm.

Ik vermoed dat er ook niet zwaar dient getild te worden aan de benaming M16 Gendarmerie, aangezien deze ook door de gewone legerinfanterie gedragen werden. En anderzijds werden de gewone twee snijdige M16 modellen ook door de Gendarmerie gedragen. Ik bezit er zo eentje ( een 16/24, 17,5) dat het nummer "326.Gie" heeft op schede en op bajonet, en waarvan de bajonetschoen (model Rijkswacht) het nummer W 14569 draagt plus ook het nummer Gie 326.

[patrouilleur]

Hey,
Hebt u soms info over de M1916 bajonet met T lemmet?
Mvg ,
kris

Ook de beide modellen (zogenaamde) Gendarmerie modellen (16 en 16/24) bestaan met een ring van 15,5 mm.

Ik vermoed dat er ook niet zwaar dient getild te worden aan de benaming M16 Gendarmerie, aangezien deze ook door de gewone legerinfanterie gedragen werden. En anderzijds werden de gewone twee snijdige M16 modellen ook door de Gendarmerie gedragen. Ik bezit er zo eentje ( een 16/24, 17,5) dat het nummer "326.Gie" heeft op schede en op bajonet, en waarvan de bajonetschoen (model Rijkswacht) het nummer W 14569 draagt plus ook het nummer Gie 326.

[RAL]

De M16 bajonet met T lemmet wordt ook M16 model Gendarmerie genoemd.
Deze M16 Gendarmerie bajonetten, gemaakt met lemmetten van de vroegere Franse Gras bajonet, bestaan zowel in M16 als in M16/24. Die beide bestaan zowel met een loopring van 17,5 mm (voor de geweren en karabijen 89), als van 15,5 mm (voor de geweren M35 en M36).
Deze zijn meestal te vinden met schedes die eveneens van Gras schedes gemaakt werden.
Alhoewel deze bajonetten algemeen Gendarmerie modellen genoemd worden, werden ze ook door legerinfanterie-eenheden gedragen.

[piot1940]

In een vorig antwoord van mij heb ik wel vergist. :

(Ik heb ten andere nog geen enkele met versterkte handgreep en ring 17,5 gevonden, toeval?)

Na enig nazicht van diverse model 16 bajonetten kom ik tot het volgende overzicht.

1916 ...........Blank staal.........Rechte stootplaat.........17,5 mm
1916-24........Geblauwd..........Versterkte stootplaat ....17,5 mm
1916-35........Geblauwd..........Versterkte stootplaat.....Ring naar 15,5mm
1916 T.........Geblauwd...........Rechte stootplaat........17,5 mm
1916-24 T.....Geblauwd...........Versterkte stootplaat....17,5 mm
Ik spreek hier bewust van twee termen 1916-24 en 1916-35 om het onderscheid aan te duiden.
De T verwijst uiteraard naar het T-blad van de zogenaamde "gendarmerie" bajonet.

De model 1916 T bajonet "de gendarmerie" is blijkbaar oorspronkelijk niet in blank staal uitgevoerd maar geblauwd. Toch niet volgens de gegevens van "baïonettes, GzdA". Wat kan hiervoor de reden zijn. Beiden werden immers in 1916 geproduceerd.

Een volle 1916-35, ttz rechtstreeks ring van 15,5 mm ipv tussenring 17,5 nr 15,5 heb ik ook niet in de collectie. Steeds zijn er, soms wel een miniem spoor van een inzetring. Wel blijkt de blauwing gebeurd te zijn na de inpassing van de ring. Nu stel ik me toch de volgende vraag of ooit bajonetten 1916-24 (met ring 17,5 mm) bestaan hebben in blank stalen uitvoering.

Een andere vraag die bij mij opkomt is bij het nummer 337 van GzdA. Hier spreekt men van de model 1924 bajonet voor het geweer Mauser 1924. Dit kan volgens mij niet omdat de bajonethouder van de 24 veel dichter bij de loop zit dan bij het model 1889 (of 1935 en 1936). Hiervoor past uiteraard wel de 1924 export. Zie ander topic maar dan met uitzondering van de eerste bajonet : http://ablhistoryforum.be/viewtopic.php?f=37&t=1508

[piot1940]

1916 ...........Blank staal.........Rechte stootplaat.........17,5 mm





1916-24........Geblauwd..........Versterkte stootplaat ....17,5 mm





1916-35........Geblauwd..........Versterkte stootplaat.....Ring naar 15,5mm




1916 T.........Geblauwd...........Rechte stootplaat........17,5 mm




1916-24 T.....Geblauwd...........Versterkte stootplaat....17,5 mm

[piot1940]

Een bijkomende vraag ivm de 1889 bajonet
Dit exemplaar heeft een drietal markeringen:

en


De Q 3342 verwijst naar het 3e Jagers te voet.
De M naar ...... ?
Wat is de markering naast de M

Op het ricasso staat de stempeling JS met kroon erboven. Welke maker betreft het hier?

[Bram1940]

Jean,

De stempeling JS onder kroon, staat volgens mij voor de controleur die de bajonet gekeurd heeft alvorens deze naar het leger ging, naar analogie met de pistolen. De M en het andere symbool zeggen mij niets.

Groeten,
Bram.

[peter6674]

Hallo,

JS onder kroon: marque d'épreuve de la manifacture

M: regimentsmarkering van het 13 de Linieregiment
Q 3342 : serienummer
Markering naast de M : inspectiestempel voor metalen onderdelen

Groeten,
Peter

[piot1940]

Dank voor de info. Dat is klaar en duidelijk.

[patrouilleur]

Bedankt,
Dan klopte mijn therorie dus toch voor 100% ivm de aanmaak van na oorlogse makelij en dergelijke.
Mvg,Kris

Mvg Kris

De M16 bajonet met T lemmet wordt ook M16 model Gendarmerie genoemd.
Deze M16 Gendarmerie bajonetten, gemaakt met lemmetten van de vroegere Franse Gras bajonet, bestaan zowel in M16 als in M16/24. Die beide bestaan zowel met een loopring van 17,5 mm (voor de geweren en karabijen 89), als van 15,5 mm (voor de geweren M35 en M36).
Deze zijn meestal te vinden met schedes die eveneens van Gras schedes gemaakt werden.
Alhoewel deze bajonetten algemeen Gendarmerie modellen genoemd worden, werden ze ook door legerinfanterie-eenheden gedragen.

[patrouilleur]

Yep Peter onze expert in Belgische wapens!!!!

Hallo,

JS onder kroon: marque d'épreuve de la manifacture

M: regimentsmarkering van het 13 de Linieregiment
Q 3342 : serienummer
Markering naast de M : inspectiestempel voor metalen onderdelen

Groeten,
Peter

[piot1940]

@patrouilleur,

Nu ben ik even niet mee.
Wat bedoel je met "de aanmaak van na oorlogse makelij" de in

Dan klopte mijn therorie dus toch voor 100% ivm de aanmaak van na oorlogse makelij en dergelijke.

Wil je zeggen dat de T bajonet na de WOI gemaakt is?
gr J

[patrouilleur]

Neen neen Jean ,ik veronderstel dat deze zeker oorlogse makelij is.
mVG,
Kris

@patrouilleur,

Nu ben ik even niet mee.
Wat bedoel je met "de aanmaak van na oorlogse makelij" de in

Dan klopte mijn therorie dus toch voor 100% ivm de aanmaak van na oorlogse makelij en dergelijke.

Wil je zeggen dat de T bajonet na de WOI gemaakt is?
gr J

[piot1940]

Betreffende het model 1893 (extra lang)


valt me de volgende tekst op


Dit is op zijn minst merkwaardig. Een geweer model 1930 is me niet direct bekend, wel de 35 of 36.
De Garde Civique bestond in die periode niet meer. Ook heb ik geen weet van cyclistentroepen die deze bajonet hadden.

[C/Gr]

In 'Military Mausers of the world' is er sprake van een Mdl 1893 karabijn voor cyclisten van de Burgerwacht. Dit wapen had geen loopmantel meer, zodat 15.5mm wel eens kan passen. Waarschijnlijk foutje in het artikel?

Eveneens te bewonderen op Paddy's site:
http://www.abl1914.be/MauserWielrijdGC/ ... rijdGC.htm

[piot1940]

Dat lijkt me inderdaad een correcte verklaring. Blijkbaar staan er wel meer foutjes in die begeleidende teksten.

[piot1940]

Hoe meer info men krijgt, hoe onduidelijker soms iets wordt.
Ook hier.
Ik heb dit zonet teruggevonden in de "Instruction sur le Fusile 1889 et carbine 1889 - Onderrichting op het geweer 1889 en karabijn 1889, 1917, Imprimerie de GCG Armée Belge". Ik benadruk hierbij wel 1917. Het boekje is ook tweetalig.



Achteraan zitten de tekeningen van zowel geweer als bajonet. hieruit blijkt duidelijk dat de oorspronkelijke poignée , ttz Nouvelle Poignée M 1916 (tekening van Birmingham 27-8-1917), wel degelijk met rondingen was aan de kant van de hecht.

Dit roept dus op zijn minst vraagtekens op. De enige verklaring die ik me kan indenken is de volgende: Het ontwerp is met rondingen. Om productie in oorlogstijd te versnellen wordt overgegaan tot het gewoon rechtuit frezen van de achterkant van de stootplaat. Later, in de jaren 20 wordt teruggegrepen naar de oorspronkelijke tekeningen en voert men het productieproces uit zoals voorgeschreven.

[Paddy]

Brussel, 16 juli 1924.
Rondschrijven gerelateerd aan de nummering van de bajonetten.

[Paddy]

In 1924 was de Gras nog in gebruik voor de lessen bajonetschermen.
De VB-schutters maakten nog steeds gebruik van de Lebel.

[Bram1940]

Patrick,

De VB-schutters in 1940 (tweede reserve), moesten nog steeds de Lebel gebruikt hebben, aangezien de tromblon op geen ander wapen gebruikt kon worden dat toen dienst deed in het ABL.

Groeten,
Bram.

[piot1940]

moesten nog steeds de Lebel gebruikt

in feite de Berthier (grendelsysteel Lebel) zie einde topic http://ablhistoryforum.be/viewtopic.php?f=37&t=1528

[Bram1940]

Jean,

Inderdaad de fusil d'infanterie Mle 1907/15 "Berthier" met het systeem Lebel.

Groeten,
Bram.