Nieuws: verontrustend ivm KLM MRA

[piot1940]

Ik kreeg dit weekend dit toch wel verontrustend bericht in mijn mailbox



Chers membres et amis de la Société Royale des Amis du Musée Royal de l’Armée,
Je vous avais promis de vous informer sur l’évolution du dossier de réorganisation du site du Cinquantenaire.
Le couperet vient de tomber.
Ne voulant pas attendre la parution du prochain MB Info fin juin, je vous transmets en primeur mon éditorial.
Je vous tiendrai au courant d’ici peu des actions que nous entreprendrons, nous comptons beaucoup sur vous pour soutenir notre cher musée !
N’hésitez pas à déjà diffuser ce texte à vos amis et vos connaissances !

Votre Président

Philippe Jacquij

- - - - - -

Beste leden en vrienden van de Koninklijke Vereniging van Vrienden van het Koninklijk Militair Museum,
Ik had beloofd u op te hoogte te houden van de evoluties in het dossier van de reorganisatie van de Jubelparksite. De beslissing werd zopas genomen.
Ik wens niet op het volgende nummer van MB Info eind juni te wachten en maak u dan ook nu reeds mijn editoriaal over.
Ik zal u binnenkort informeren over de acties die we zullen ondernemen en we rekenen echt wel op u allen om ons dierbaar museum te steunen! Aarzel dan ook niet om deze tekst naar uw vrienden en kennissen te sturen!

Uw voorzitter
Philippe Jacquij

Wenst de politieke wereld de verdwijning van het Koninklijk Legermuseum?

De regering heeft besloten een groot deel van de tentoongestelde collecties van het Legermuseum af te schaffen, zonder ook maar enige vervangingsoplossing voor te stellen!

Op vrijdag 17 mei 2024 heeft de Ministerraad zijn akkoord gegeven voor het “Masterplan” over de heropwaardering van de Jubelparksite voorgesteld door de vzw HORIZON 50/200. De begroting daarvoor komt op 107 miljoen uit, maar er wordt meteen wel bij gezegd dat de totaliteit van dat bedrag niet beschikbaar is! Toch zullen om ter snelst wedstrijden voor de realisatie worden uitgeschreven. En de financiering: die komt later wel!!

Door het project verliest het Legermuseum de Bordiauhal, omdat daar een tentoonstelling eigen aan de 200e verjaardag moet komen. Die tentoonstelling en de miljoenen die ermee gepaard gaan, worden aan de privésector toevertrouwd, een activiteitensector die binnen de raad van bestuur van de vzw HORIZON 50/200 trouwens goed is vertegenwoordigd. De uitleg die gegeven wordt om dit goed te praten: het gebouw zou in relatief slechte staat verkeren, bijna leeg zijn en grondig gerenoveerd moeten worden. De werkelijkheid ziet er wel even anders uit, want het cliché van de oubollige architectuur en achterhaalde museologie klopt uiteraard helemaal niet: dit deel van het Museum onderging in 1983, als laatste in het Jubelpark, een volledige renovatie. De permanente tentoonstelling die er wordt voorgesteld, werd in 2010 en 2019 ingehuldigd; ze beantwoordt perfect aan de regels van de moderne museologie!

Op het gelijkvloers van de Bordiauhal is voldoende plaats om mooie en grote tentoonstellingen te organiseren! Prestigieuze expo’s werden er reeds gehouden: “Lisolo Na Bisu, de Congolese soldaat”, “1918-2018, de Grote Oorlog voorbij”, “175 jaar Leopoldsorde”, enz.

De tentoonstelling over de opkomst van het totalitarisme in 1918-1939 en over de Tweede Wereldoorlog zou dus van de tweede en derde verdieping van de Bordiauhal moeten worden weggehaald. Daardoor zullen de permanente opstellingen gewijd aan o.a. het Verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Shoa verdwijnen. De herdenkingsopdracht wordt met voeten getreden, de barbarij van de betrokken periode wordt van de tafel geveegd, terwijl we vandaag geconfronteerd worden met extremismen allerhande en walgelijk racisme. Tijdens die zwarte bladzijde in onze geschiedenis hebben onze landgenoten voor vrijheid gestreden en werden ze in kampen omgebracht. Die herinnering doen verdwijnen net wanneer we de 200e verjaardag van België gaan vieren, is een echte heresie die waarschijnlijk het resultaat van een grote onwetendheid is! De tentoonstelling bevat ook unieke objecten (die nergens anders ter wereld te vinden zijn) en toont de verschijning van de Baltische Staten, van de eerste Republiek Oekraïne, van Finland, van Tsjecho-Slowakije en van het onafhankelijke Polen. Moeten we echt vermelden dat de verdwijning van deze collecties, op 300 meter van de Europese instellingen en in de context van de oorlog in Oekraïne, totaal ongepast is?

Gedaan ook met de vitrines over koning Albert I en de talloze prestigieuze eretekens die hij in verband met de Eerste Wereldoorlog heeft gekregen!! Het tentoonstellingsproject over de naoorlogse periode op het gelijkvloers van de Bordiauhal (de oorlog in Korea, de Koude Oorlog, de gewapende humanitaire acties, de operaties van de VN en van de NAVO) wordt ‘sine die’ uitgesteld.

Om nog maar te zwijgen over de geldverspilling. De opstelling van de collecties in de Bordiauhal heeft niet minder dan 7,5 miljoen euro gekost, een som die langzaam en moeizaam bijeen werd gespaard, onder andere met de hulp van de Nationale Loterij. Als de structuren van de tweede mezzanine ook zouden worden afgebroken, komen we op 10 bijkomende miljoenen uit. Herbestemming voor de collecties en het daaraan gekoppelde budget zijn niet voorzien.

Een nieuwe reserve moet worden gegraven, d.w.z. nog eens 14 miljoen erbij. Maar zal die reserve wel degelijk voor de collecties zijn bestemd en zal ze volgens de internationale conserveringsnormen worden gebouwd? Op tijd voor een dergelijke verhuizing?

De Bordiauhal zou na 2030 aan het Legermuseum worden teruggegeven, maar voor de heropstelling van de verzamelingen is geen budget voorzien. De tentoonstelling in 2031 op identieke wijze terugplaatsen zal wel veel meer dan de oorspronkelijke 7,5 miljoen kosten, eerder 30 à 35 miljoen! Wie gelooft nu echt dat een dergelijke som in de begrotingscontext van de volgende jaren zal worden gevonden?

Het Museum zal ook de tentoonstellingsruimte van de arcades verliezen, te voordele van een drankgelegenheid. Wat gaat met de prachtige collectie-Titeca en de koninklijke schenking van graaf de Ribaucourt, die daar staan opgesteld, gebeuren?!?!

Het project zwijgt in alle talen over de bestemming van de vier massieven van de Bordiauhal. Die bevatten naast de kantoren van het museumpersoneel vier restauratieateliers en acht reserves. Waar moet dit alles heen? Niets is voorzien! En wat staat het documentatiecentrum (onder de Bordiauhal) van het Museum te wachten?

Het project voorziet ten slotte ook een as Schuman-Merode, die een esplanade met een ondergrondse ruimte moet worden, de ruggengraat van de site. De ruimte naar Schuman toe bevat nu de centrale reserve van het Museum, ongeveer 2.500 m2, waarvoor de toegang zich in de Bordiauhal bevindt. Ze huisvest zeldzaam materieel dat op het gebied van veiligheid zeer gevoelig ligt (ongeveer 15.000 draagbare vuurwapens: een militair domein, met een enkele ingang die onder alarm staat). Verplaatsing van dit alles veronderstelt de bouw van een nieuwe reserve met identieke kenmerken. Waar is het geld daarvoor?

Een ander gebouw van de Jubelparksite en dat aan de Regie der Gebouwen toebehoort, wordt door het privémuseum Autoworld bezet. De inrichting van dat gebouw voor de tentoonstelling i.v.m. de 200e verjaardag zou heel wat minder kosten dan de nu voorgestelde optie met de Bordiauhal. Het idee werd aanvankelijk overwogen, maar een oplossing met Autoworld werd al even snel afgevoerd! Er wordt voor gekozen de openbare tentoonstellingen van het Legermuseum af te breken en talloze miljoenen van de staatskas uit te geven, maar tijdens dezelfde Ministerraad wordt wel de huurovereenkomst met het privémuseum tot in 2041 verlengd. Is dat vreemd? Is dat een toeval? Overloop even de samenstelling van de raad van bestuur van Autoworld: daar ligt misschien het antwoord!

Welke toekomst heeft het Legermuseum? Een langzame dood? Waarschijnlijk de definitieve verdwijning van zijn belangrijkste herdenkingsruimte? Is het de bedoeling een pijnlijk en essentieel onderdeel van onze geschiedenis weg te moffelen? Wie heeft hier baat bij?

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Le politique veut-il la disparition du Musée royal de l’Armée ?

Le gouvernement a décidé de supprimer la présentation d’une grande partie des collections du musée de l’Armée sans solution de remplacement !

Le vendredi 17 mai 2024, le Conseil des ministres a marqué son accord sur le « masterplan » proposé par l’ASBL HORIZON 50/200 pour la revalorisation et la réorganisation du site du Cinquantenaire pour un budget de 107 millions dont il est explicitement avoué que l’on n’en dispose pas de la totalité ! Mais cela n’empêchera pas de vouloir lancer au plus tôt des concours en vue de la réalisation : on verra après pour le financement !!

Le projet va retirer la jouissance de la Halle Bordiau au Musée de l’Armée pour en faire un espace d’expositions propre au Bicentenaire. Celles-ci seront confiées à coups de millions au secteur privé, à un secteur d’activité bien représenté d’ailleurs au sein du conseil d’administration de l’ASBL HORIZON 50/200. Et cela sous le prétexte fallacieux et bien opportun que le bâtiment serait dans un relatif mauvais état, presque vide et qu’il devrait faire l’objet d’une rénovation en profondeur. Alors qu’en réalité, loin du cliché d’une architecture et d'une muséologie vieillottes, cette partie du Musée est la dernière du Cinquantenaire à avoir été totalement rénovée en 1983. L’exposition permanente qui y est présentée a été inaugurée en 2010 et 2019, elle répond parfaitement aux attentes de la muséologie moderne!

Toute la place est disponible au rez-de-chaussée de la Halle pour y organiser de grandes et belles expositions ! De prestigieuses y ont été déjà organisées : « Lisolo Na Bisu, le soldat congolais », « 1918-2018 Au-delà de la Grande Guerre», « 175 ans de l’ordre de Léopold », etc.…

Il faudrait donc déménager l’exposition consacrée à la montée des totalitarismes 1918-1939 et à la guerre 1939-1945 des deuxièmes et troisièmes étages de la Halle Bordiau. La mise en œuvre d’un pareil projet fera disparaître les expositions permanentes consacrées entre autres à la Résistance pendant la Seconde Guerre mondiale et à la Shoa. Elle portera atteinte au devoir d’information et de mémoire sur la barbarie de cette époque, alors qu’aujourd’hui des bruits de bottes nous parviennent de plus en plus clairement et que la montée des extrêmes s’intensifie, avec la renaissance des racismes nauséabonds. Faire disparaître la mémoire de ces temps troublés, pendant lesquels des compatriotes ont lutté pour la liberté et ont été exterminés dans des camps au moment où l’on va fêter le bicentenaire de la Belgique est une hérésie, fruit sans doute d’une fameuse ignorance ! Cette exposition comprend aussi des collections uniques au monde : l'apparition des États baltes, de la 1re République d'Ukraine, de la Finlande, de la Tchécoslovaquie et de la Pologne indépendante. Inutile de dire que la disparition de ces collections, à 300 mètres des institutions européennes, et en plein contexte de guerre russo-ukrainienne est totalement inopportune ……

Évaporées aussi les vitrines consacrées au Roi Albert Ier et à ses multiples et prestigieuses distinctions honorifiques reçues à l’occasion de la Grande Guerre !! Et une remise « sine die » du projet d’exposition sur l’après-guerre au rez-de-chaussée de la Halle Bordiau qui devait présenter la Guerre de Corée, la guerre froide, la décolonisation, les opérations humanitaires armées, les opérations OTAN et ONU….

Et que d’argent gaspillé. L’installation des collections dans ces salles a coûté pas moins de 7,5 millions d’Euros patiemment récoltés avec l’aide notamment de la loterie nationale. Si les structures de la seconde mezzanine devaient être également détruites, cela se chiffrerait à plus 10 millions supplémentaires. Aucune relocalisation de ces collections n’est prévue, aucun budget octroyé à cet effet.

Une nouvelle réserve est à creuser, soit 14 autres millions prévus, mais est-elle bien destinée à ces collections et sera-t-elle réalisée selon les normes internationales de conservation, et surtout à temps pour un tel déménagement ?

La Halle Bordiau devrait revenir au musée de l’Armée après 2030, mais aucun budget n’est prévu pour la remise en place des collections. Remettre à l'identique en 2031, coûterait bien plus que les 7,5 millions initiaux, un minimum sans doute de 30-35 millions ! Qui peut croire dans le contexte budgétaire des prochaines années qu’un budget pareil sera trouvé ?

Le Musée perdra aussi ses surfaces d’exposition dans les arcades pour y installer une « guinguette » (sic), que va-t-on faire des superbes collections Titeca et de la donation royale du comte de Ribaucourt qui s’y trouvent présentées ?!?!

Le projet est totalement muet sur la destination des 4 massifs de la Halle Bordiau : ceux-ci, outre les bureaux du personnel du musée, contiennent 4 ateliers de restauration et 8 réserves. Où les recaser ? Rien n’est prévu ! Que va-t-il advenir du centre de documentation du musée qui se trouve sous la halle Bordiau….

Enfin, le projet prévoit un axe Schuman-Merode qui devient une esplanade métropolitaine avec un espace souterrain, colonne vertébrale du site. L'espace vers Schuman contient la réserve centrale du Musée, soit environ 2500 m2, dont l’accès se fait par la halle Bordiau. Elle contient du matériel rare et sensible sur le plan de la sécurité (environ 15.000 armes à feu portatives: le domaine est militaire, l'accès réduit à une entrée, sous alarme). La déplacer supposerait la construction d'une nouvelle réserve ayant des caractéristiques identiques. Où est l’argent ?

Un autre bâtiment du site du Cinquantenaire, appartenant à la Régie des Bâtiments est occupé par le musée privé Autoworld. L’aménagement de ce bâtiment pour les expositions du Bicentenaire coûterait nettement moins cher que la solution actuelle impliquant la halle Bordiau! Imaginée dans un premier temps, une solution impliquant l'Autoworld a finalement été abandonnée ! On a donc préféré à la fois démolir les expos publiques du Musée de l’Armée, dépenser de nombreux millions prélevés dans le budget de l’État et prolonger lors du même conseil des ministres le bail de ce musée privé jusqu’en 2041. Bizarre ? Est-ce un hasard ? Un coup d’œil sur la composition de son conseil d’administration vous en apprendra plus !

Quel avenir alors pour le Musée de l’Armée ? Une mort lente, privé sans doute définitivement de son espace de mémoire principal ? Veut-on par cette annonce gommer une partie douloureuse et essentielle de notre histoire ? À qui profite le crime ?

[Obusje]

Als de sombere voorspellingen van Philippe Jacqui voor wat betreft de toekomst van KLM / MRA bewaarheid worden, dan is dat wat mij betreft inderdaad verontrustend nieuws. Maar het is goed dat Piot1940 dit op het forum onder onze aandacht brengt. Een gewaarschuwd forummens telt voor twee.

Al geruime tijd staat een ‘heropwaardering’ van de Jubelparksite op de politieke en ambtelijke agenda. Om de site, zoals ik vorig jaar uit de media vernam, aan te passen aan ‘de behoeften van heden en toekomst’. En dat blijkt ook een enorme hoeveelheid euro’s te mogen kosten.

Een en ander realiseren voordat het 200-jarig bestaan van België in 2030 wordt gevierd, zal logistiek en zeker financieel nog een hele uitdaging worden.
Bij de vzw Horizon 50-200 die de renovatie coördineert, heeft het vorig jaar al twee medewerkers hun job gekost wegens financieel wanbeheer. Andermans (belasting)centen uitgeven blijkt ook nu weer makkelijker dan eigen centen spenderen. Het aloude overheidslied.

Mijn ervaringen met militaire musea die aan ‘de behoeften van heden en toekomst’ worden aangepast, zijn minder positief. Het is helaas een trend geworden in meerdere Europese landen. Het achterliggende idee is om een site voor een breder publiek aantrekkelijk te maken om op langere termijn grotere bezoekersaantallen te genereren. Op zich is daar niets op tegen maar in de praktijk leidt het vooral tot kwaliteitsverlies en vooral forse vermindering van het aantal exponaten. Die worden (deels) vervangen door foto’s en panelen met teksten van heel algemene aard. Het nieuwe concept wordt aangevuld met de organisatie van tijdelijke thema-exposities over onderwerpen die weinig meer van doen hebben met de oorspronkelijke doelstelling van het museum. En natuurlijk niet te vergeten aangevuld met horeca en kleurwedstrijden voor kinderen. De museumshop zal meer brol gaan verkopen. Omzet is immers omzet. Vervlakking en vervaging treedt op. Een pretpark in camokleuren ontstaat.Van de oorspronkelijke historische vaderlandse krijgskoe blijft zo, als het ons tegen zit, slechts een bouillonblokje over.

Nieuwe museale inzichten brengen niet altijd historisch verantwoorde vooruitgang. Ik wacht de ontwikkelingen bij KLM / MRA vooralsnog met zorgelijke belangstelling af. Mijn Adrianhelm, model 1915, veiligheidshalve op het hoofd.