Vestingstroepen 1e Li

[Herr Fritzkopf]

Na het inkijken van het dossier van mijn overgrootvader heb ik gezien dat hij tot december 1914 blijkbaar bij '1er regiment de ligne de forteresse was...

Alle info over deze eenheid is dus zeer welkom !

[Herr Fritzkopf]

Bedankt Niko !

Weet je soms ook in welk fort of welke schans het 1e Li het garnizoen was?

[Herr Fritzkopf]

Ik veronderstel dat die niet echt in garnizoen in het fort lagen, Vestingtroepen bemanden de intervallen.

als ze effectief in een fort garnizoen zouden gehad hebben, veronderstel ik dat dit de forten van de 4e sector waren: Bornem, Liezele en Breendonk, maar ik heb ooit eens gelezen dat er nog een verschil was tussen vestinginfanterie en fortinfanterie. In de forten zouden de alleroudste klassen gelegerd zijn geweest.

Mijn overgrootvader is geboren in 1883 en was V.A.P. (vrijwilliger met premie) in 1903, in zijn dossier maakt men echter geen gewag van een fort.

[Herr Fritzkopf]

Ok, weet je soms ook wat er met de vestingstroepen gebeurde aan de ijzer? Mijn overgrootvader werd namelijk op bevel van hogerhand naar 'Le Calaisis' teruggetrokken (na wat zoeken blijkt dit de streek rond Calais te zijn )


En vanaf 5 december 1914 was hij ingelijfd bij de etappetroepen in Adinkerke.

[Herr Fritzkopf]

Bedankt vestingsjager !

[Herr Fritzkopf]

Nog een klein vraagje, hebben de vestingstroepen ook deelgenomen aan de Ijzerslag ?

[Paddy]

Nog een klein vraagje, hebben de vestingstroepen ook deelgenomen aan de Ijzerslag ?

De eenheden vestingtroepen die er in slaagden om het veldleger te vervoegen bij de IJzer, werden ontbonden. De meesten belandden bij de ondersteuningstroepen en etappetroepen met bases te Le Havre, Calais, Boulogne ea. hoewel ik weet heb van enkelingen die toch terug naar hun moedereenheid trokken en aan het front werden ingezet.

Dat past dus perfect in het verhaal van jouw overgrootvader.

Op 13 oktober 1914 werd besloten om uit de Vestingstroepen en Vrijwilligers drie regimenten van drie bataljons (ieder bataljon had drie compagnies van 250 man sterk) te selecteren ter versterking van het Veldleger. De IJzerslag begon officieel op 15 oktober 1914.

[Herr Fritzkopf]

Nog een klein vraagje, hebben de vestingstroepen ook deelgenomen aan de Ijzerslag ?

De eenheden vestingtroepen die er in slaagden om het veldleger te vervoegen bij de IJzer, werden ontbonden. De meesten belandden bij de ondersteuningstroepen en etappetroepen met bases te Le Havre, Calais, Boulogne ea. hoewel ik weet heb van enkelingen die toch terug naar hun moedereenheid trokken en aan het front werden ingezet.

Dat past dus perfect in het verhaal van jouw overgrootvader.

Op 13 oktober 1914 werd besloten om uit de Vestingstroepen en Vrijwilligers drie regimenten van drie bataljons (ieder bataljon had drie compagnies van 250 man sterk) te selecteren ter versterking van het Veldleger. De IJzerslag begon officieel op 15 oktober 1914.

Zou hij dan in principe kans gemaakt hebben op de ijzermedaille of niet ? maar als begindatum staat er 17 oktober ipv 15 op.

[VULCANUS]

Na heel wat opzoekingswerk blijft het antwoord op de vraag die ik mezelf stelde onvolledig beantwoord:
Welke terugweg volgden de VESTINGgrenadiers de dagen voor de val van Antwerpen dd. 10 oktober 1914.

Dit is mijn hypothese? Klopt ze?

-het regiment vestinggrenadiers bevond zich in de sector 2 van de buitenste verdedigingslinie. Juiste stelling, fort of redoute zijn mij nog onbekend.

-na de val van de Netestelling begon de terugtocht naar de linker Scheldeoever via de pontonbrug aan het Steen op 8-9 oktober. Weg door de stad mij onbekend.

-Op de linkeroever aangekomen bleven ze met de 2° divisie o.l.v. generaal Dossin en de Royal Naval Division de aftocht van het veldleger afdekken

-Onder leiding van generaal Jamotte, bevelhebber van de 5° sector, werden deze troepen heringedeeld in drie ondersectoren. De grenadiers bezetten de ondersector oost o.l.v. kolonel Cuvelier. Ze bezetten het “Vlaams hoofd” (Pipe de Tabac) aan St. Anneke.

-....de toestand was niet houdbaar. Moedeloosheid, angst enz. zorgden er voor dat deze grenadiers ook hun stellingen, kort na het veldleger, verlieten op 09 oktober.
Om 17.00 uur hadden ze hun stelling aan het St. Anneke al 2 km achter zich gelaten.
Om 18.30 uur hadden ze allemaal hun stellingen verlaten
Om 21.30 uur marcheerden ze richting Beveren-Waas
Om 02.00 uur in de morgen van 10 oktober werden ze door generaal Deguise, bevelhebber van de Versterkte Stelling Antwerpen, omringd door kolonel Cuvelier en Duvillers de Grandchamp, aan de kiosk van Beveren-Waas toegesproken. Ze worden bedankt en krijgen de toelating zich naar Nederland te begeven. Twee derde van het Belgisch leger steekt de grens over en wordt er geïnterneerd.
De afgelegde weg, op de linker oever was: Zwijndrecht – Melsele – Beveren - Waas – Vrasene – ST. Gillis Waas – De Klinge.

Wie bezit meer concrete gegevens over deze terugweg tot de Klinge? Vooral vanaf sector 2.

[Carolus]

Hallo Vulcanus,

Voor het schrijven van een boek over de soldaten WO1 van mijn geboortestad heb ik zo'n 700 legerdossiers bestudeerd.
In één dossier van een vestinggrenadier zit een brief van 1932 waarin hij vraagt om één frontstreep te bekomen, die hem overigens geweigerd werd zoals bij de meeste geïnterneerden in Nederland. Maar de inhoud van de brief is wel interessant :
"Wij waren met ons regiment forteresse Grenadiers in de loopgraven tusschen fort en Redoute te Broeckhem en Oelem. Met de beschieting van Antwerpen zijn wij langs Wijneghem Burth naar Beveren (Waes) getrokken.
Daar is een der Generaals der verdediging van Antwerpen gekomen, die op eene groote plaats al de officieren bij zich riep en sprak, voor wie Fransch verstaat. Wij zijn omsingeld er is niets aan te doen de doortocht is afgesneden. Het is beter in een onzijdig land te moeten komen dan in de handen des vijands. Iedere bevelhebber neme zijn manschappen en leidt ze ter bestemming. Dat was na de overname van Antwerpen. Onze bevelhebber der compagnie deed railliment met zijnen arm voor zijne manschappen. Het was Kapitein Commandant Dufontaine, en geheel de Cie met luitenanten en onderofficieren is de Hollandsche grens overgegaan."

Het regiment Grenadiers vesting bezette de intervallen van de sector 2 samen met het 2e JtV en het 3e JtV. Uit deze brief kan afgeleid worden dat het Grenadiers vesting het zuidelijk gedeelte van de sector 2 bezet hielden. Dit wordt bevestigd door de foto en commentaar weergegeven op "http://forumeerstewereldoorlog.nl/viewt ... highlight=".
Op de site "http://militaria.forum-xl.com/viewtopic.php?f=60&t=1393" wordt volgende tekst weergegeven :
"03/10/1914 - Rond 09.30u geeft het Commando een bericht door dat tijdens de nacht een ploeg van de genie de vernietiging van de bruggen in Emblem had voorbereid. De brug en bruggetjes van de Mol-ter-Nete (ten zuid-oosten van het Fort van Broechem) waren opgeblazen en bezet door een sectie Vestinggrenadiers van de 2e Sector,een Detachement genie en een post van de cavalerie van de 2e Jagers te Paard. De spoorwegbrug naar Aarschot over de Grote Nete was vernield."
De vestinggrenadiers zouden nooit deze opdracht gekregen hebben moesten ze zich in het midden of het noorden van de sector 2 bevonden hebben.
We mogen uit dit alles wel concluderen dat de vestinggrenadiers initieel opgesteld waren in de intervallen tussen het forten Oelegem en de Kleine Nete (grens met de sector 2).

De terugtocht naar de linkeroever verliep via een noordelijke route : Wijnegem, pontonbrug Steen en dan richting Burcht om uit te komen aan de oude vesting 'Vlaams Hoofd". Dit was het oostelijk gedeelte van de sector 5.
Maar je moet er rekening mee houden dat daar niets was voorbereid voor een verdediging van de Schelde. De verdediging was voorzien tegen een vijand die optrok naar Antwerpen en niet tegen een vijand die zich aan de andere kant van de Schelde in Antwerpen bevond.
Dit alles doet vermoeden dat de Grenadiers vesting van deze plaats in twee golven Antwerpen verlaten hebben. De eerste golf (individuen en kleine ondereenheden op eigen initiatief en zonder formeel bevel ?) heeft, vermoedelijk met het veldleger mee dat ook de pontonbrug gebruikte, Oost-Vlaanderen en van daar de IJzer kunnen bereiken om doorgestuurd te worden naar "Le Calaisis" voor reorganisatie. De twee golf is blijkbaar door de doorbraak van de Duitsers in de omgeving van Dendermonde gestrand in Beveren-Waas en heeft zich laten interneren, min of meer op bevel.

Hopelijk helpen deze gegevens je wat bij je verder onderzoek.
Mvg,
Carolus

[VULCANUS]

Dag Carolus,

Dank voor de informatie.
*Ik vergat te vermelden dat het om een grenadier ging uit de VI° divisie, IV° bataljon 1° regiment (vesting)grenadiers maar ik neem aan dat hij zich, zoals je aangaf, ook in de sector 2 bevond in het zuidelijk deel. De weg door Antwerpen is me nu in grote lijnen ook bekend.

*De tekst …pontonbrug Steen en dan richting Burcht om uit te komen aan de oude vesting “Vlaams hoofd” begrijp ik niet goed. Eens de pontonbrug over aan het Steen waren ze toch al in de vesting “Vlaams hoofd”? m.a.w. waar lag de pontonbrug juist? Ik bezit een kaartje met de situering van het Oud Fort Isabella, Oud fort Kallo, Fort Vlaams hoofd en oud Fort Burcht. Kun je juist aangeven waar de pontonbrug lag ?

*Over de toespraak aan een groote plaats heb ik het volgende van een N.S.B. bestuurslid :
…Te Beveren-Waas, op 10 oktober 1914 te 2 u. ’s morgens, stonden er rond de kiosk op de grote markt, honderden soldaten van de vesting Antwerpen. Generaal De Guise omringd door kolonel Cuvelier en door kolonel Duvillers de Grandschamp deed, in de Franse taal, volgende mededeling: “Ik doe beroep op de officieren, onderofficieren soldaten opdat ze tuchtvol de bevelen die zij zullen ontvangen zouden uitvoeren. Wij hadden als opdracht de versterkte positie van Antwerpen te behouden en te verdedigen tot op het ogenblik dat het in aftocht zijnde veldleger…..

*Ik noteer dus zonder tegenberichten de vluchtweg van de vestinggrenadier (grootvader) als volgt: aanwezig in het zuiden van sector 2 rechteroever tot 8 oktober dan →Wijnegem →Pontonbrug Steen →Zwijndrecht →Melsele →Beveren-Waas (afscheidstoespraak door generaal Deguise om 02 uur in de morgen van 10.10 1914) →Vrasene →St. Gillis →Internering te De Klinge samen met zijn oversten o.a. kolonel Cuvelier op 10 oktober 1914.

Fijne dag nog

[geert45]

Ik denk dat mijn grootvader zaliger, langs moeders zijde, ook een van deze soldaten was, die op bevel zich lieten interneren in Nederland. Ik weet niet in welke infanterie eenheid hij diende, maar hoor hem nog vertellen dat zij te voet van Luik naar Antwerpen dienden te gaan, toen zij daar aankwamen was het al een puinhoop.Later bleek via een heemkundige schrijver,samen met hem school gezeten, dat mijn grootvader na de WWI werd veroordeeld. Hij sprak er weinig over en wilde niets meer te maken hebben met de Oudstrijdersbond, ondanks dat ik nog eretekens vond. Wat mij wel verbaasde, wanneer mijn ongehuwde oom overleed, ik in het bezit kwam van het huwelijksboekje, daarin stond zwart op wit geschreven, dat mijn grootvader was gehuwd in mei 1918, dus voor het einde van de oorlog. Was hij kunnen ontsnappen uit Nederland, werden zij vrijgelaten? Iemand een degelijke uitleg hierover? Wat ik mij nog verder herinner is dat hij ook vertelde tijdens de oorlog een bajonet in zijn been gekregen te hebben..hij liep moeilijk op dat linkerbeen.
Geert

[Carolus]

Hallo Vulcanus en Geert,
Laat mij eerst proberen de organisatie 1914 van het Belgische leger en meer bepaald de infanterie samen te vatten. In mijn boek leg ik dat in het lang en het breed uit maar dat zou teveel tekst zijn hier. Het is er nu al genoeg
Na de grote legerreorganisatie van einde 1913 beschikte België in vredestijd over een veldleger met zes legerdivisies (hoofdzakelijk infanterie, maar ook artillerie, cavalerie en genie) en één cavaleriedivisie. Daarnaast waren er ook de (statische) vestingtroepen bestaande uit de bemanning van de forten (voornamelijk artillerie). De zes legerdivisies beschikten samen over 20 infanterieregimenten op vredessterkte ( dit is minder dan de helft van de oorlogssterkte).
De soldaten hadden in die tijd 13 jaar militaire verplichtingen, 8 bij de militie en 5 in de reserve. Bij mobilisatie werden al deze militairen opgeroepen. Er waren dan voldoende mannen van de militie (8 jongste jaren) om het moederregiment (bvb het Regiment Grenadiers) op oorlogssterkte te brengen en daar bovenop nog een extra regiment te vormen. In het geval van de Grenadiers werd zo het 2e grenadiers gevormd en werd het "Regiment Grenadiers" het 1e Grenadiers. Bij mobilisatie verdubbelde dus het aantal infanterieregimenten in het veldleger.
Met de 5 oudste militieklassen werd een derde regiment gevormd, namelijk het vestingregiment. In het geval van de Grenadiers de "Grenadiers vesting" of in het mooi Nederlands "Grenadiers Forteresse". De 20 vestingregimenten kwamen onder het bevel van de gouverneurs van de drie versterkte posities (Antwerpen, Luik en Namen). Vermits de 3e legerdivisie van het veldleger initieel voorzien was voor de verdediging van Luik kreeg de gouverneur van de versterkte positie Luik de vier vestingregimenten die gevormd waren door de infanterieregimenten van die divisie. Idem voor Namen waar de vestingregimenten geleverd werden door de infanterieregimenten van de 4e legerdivisie. De vestingregimenten geleverd door de twaalf infanterieregimenten van de vier andere legerdivisies kwamen onder het bevel van de gouverneur van de versterkte positie Antwerpen. De Grenadiers behoorden tot de 6e legerdivisie en hun vestingregiment kwam dus onder het bevel van de gouverneur van de versterkte positie Antwerpen. Gedurende de eerste weken van de oorlog waren in Antwerpen alleen de vestingregimenten aanwezig want de legerdivisies waren nog "te velde" ten noorden van Brussel. Vulcanus de legeraanduiding "VI° divisie, IV° bataljon 1° regiment (vesting)grenadiers" is dus een mengeling van de aanduiding van een infanterieregiment van het veld leger en een vestingregiment. Het Regiment Grenadiers vesting had drie bataljons, genummerd van I tem III en had dus niks te maken met de 6e legerdivisie.
De vestingregimenten hadden de opdracht om de intervallen tussen de forten en redoutes te verdedigen. Daar moest echter alles nog georganiseerd worden (loopgraven, prikkeldraadversperringen, .....). In de eerste dagen na de mobilisatie hebben de vestingsoldaten dus weinig gevochten maar veel gewerkt, zeker die van Antwerpen.
Grote nadeel van deze vestingregimenten was het grote tekort aan officieren en onderofficieren. Ze vormden dus op zijn zachts gezegd geen goed omkaderde en gedisciplineerde eenheden. Vele soldaten voelden zich veel meer betrokken bij hun moederregiment waar ze hun legerdienst gedaan hadden dan bij deze vreemde eenheid waar ze nog nooit mee geoefend hadden.
Toen de vestingsoldaten de divisies van het veldleger zagen vertrekken uit Luik, Namen en later uit Antwerpen zijn er velen van hen spontaan alleen of in kleine groepjes meegetrokken. Er zijn dus wel meer vestingsoldaten die met de 3e legerdivisie Luik verlaten hebben en in Antwerpen terechtkwamen. Sommigen konden doortrekken naar de IJzer, andere raakten vast in de omsingeling en lieten zich interneren. Idem voor de vestingsoldaten in Antwerpen. Toen de vestinggrenadiers over de pontonbrug aan het Steen trokken, die uitkwam aan het Vlaams Hoofd, zijn er heel wat direct mee teruggetrokken met het veldleger.
De anderen namen een korte tijd stelling in de sector 5 zoals beschreven door Vulcanus. Zij trokken vanuit hun stelling (van aan het Vlaams Hoofd in de richting van de pontonbrug van Burcht) via Burcht te laat terug om nog achter het kanaal Gent-Terneuzen te geraken. Hun avontuur eindigde in Beveren-Waas vanwaar ze naar Nederland trokken.
Voor Geert :
Heb je al eens nagekeken of er een legerdossier bestaat op zijn naam ? Aan de hand van zijn geboortejaar moet je toch kunnen bepalen of hij in het veldleger diende of bij de vestingtroepen. Het is zeker zo dat een aantal echtgenotes al dan niet met de kinderen tijdens de oorlog naar Nederland getrokken zijn om dicht bij hun geïnterneerde man te gaan wonen. Er waren zelfs speciale kampen voor hen. Het is mogelijk dat geïnterneerde soldaten daar huwden met een Nederlandse of uitgeweken Belgische vrouw. Maar daar heb ik geen voorbeeld van om dit te bevestigen.
Als er nog vragen zijn wil ik wil proberen nog te verduidelijken want het is allemaal niet zo simpel. Eigenlijk is het nog wel wat ingewikkelder dan deze synthese.

Mvg

[Bram1940]

Hallo,

De vader van mijn grootmoeder langs moeders kant zat ook vier jaar in Nederland (o.a. Harderwijk). Van zijn eenheid 2e Cie, 6e Bon, Vestinggrenadiers vond ik volgende namen terug in Harderwijk:

44144 François Stoelant (Geetbets)
43129 Alphone Tempels (Hamme)
44716 Alphonse Van der Hagen (Sclessin)
44647 Corneille Van der Meulen (Bree)
42655 Rene Vaner (Elsene)
43246 Mathieu Lenin (Ukkel)
42255 Martin Alphonse Machielsen (Antwerpen)
43676 Hypolite Minner (Denderwindeke)
43142 Augustin Mortier (Schaarbeek)
44651 Jacques Swinnen (Hechte)
44465 Leon Tournos (La Louvière)
42985 Leopold Van Loy (Brussel)
42699 Philemon Van Den Borre (Wolvertem)
43778 Louis Van der Loo (Brussel)
42490 Remy Verstraeten (Machelen - Deinze)
44576 Henri Emile Wargé (Evere)
43847 Leopold Lacroix (Courcelles)
44140 Jules Moreaux (Lubbeek)
43838 Celestin Jean Joseph Niezette (Brussel)
43602 Adrien Smits (Wuustwezel)
42156 François Swennen (Bree)
42212 Georges Thon (Hautes Wiheries)
42578 Theophile Van Wilde (Attenhove)
43696 Philippe Van der Kelen (Vorst)
43149 Leopold Van Hasbroeck (Estaimpuis)
43443 Charles Verstraete (Gent)
44159 Louis Vingerhoets (Lint)
42799 Georges Maebe (Elsene)
42127 Jacques Marchal (Saint-Gilles)
44559 Achilles Mary (Louvegnies)
44670 Henri Schroeven (Opvelp)
43776 Louis Beckrik (Brussel)
44128 Charles Bertrand (Lessines)
47806 Leopold Browaeys (Lille FR)
43167 Jacques De Cock (Laken)
42196 Gastave De Haeseleer (Dilbeek)
42692 Guillaume Jenne (Antwerpen)
42127 Emile Alens (Korbeek-Lo)

Henri Schroeven (°25/07/1884) bevond zich in Nederland vanaf 10 oktober 1914. Om zijn diensttijd te berekenen, werd de periode tussen 10 en 15 oktober 1914 (6 dagen) toch nog in aanmerking genomen, hoewel hij reeds de 10de geïnterneerd was. Was hier een speciale reden voor?

Alle info over het wedervaren van zijn bataljon is dan ook meer dan welkom.

Groeten,
Bram

[Vestingartilleur]

ik ben zelf intensief bezig met de vestingtroepen, maar het is allemaal niet gemakkelijk.

Zo zie ik vaak Vesting troepen van het veldleger opduiken in Forten, maar ook evengoed andere personen van de zelfde eenheid die tussen de intervallen lagen.

Het verhaal van dat de oudere klassen op de forten lagen mag je ook in de vuilbak gooien want ook dit klopt niet.

een compleet verhaal schetsen is heel moeilijk, er ontbreekt veel info