Een brief van frontsoldaat Raymond Van Laere.

[Paddy]

Geplaatst: 16 Jan 2011 21:35

Inleiding.
De gedenkplaat aan het oude gemeentehuis te Laarne vermeldt 32 namen van Laarnse soldaten die sneuvelden in de Grote Oorlog.(1)



Gedenkplaat aan het oude gemeentehuis.

Het bidprentje,dat korte tijd na de Wapenstilstand van 11 november 1918 werd uitgedeeld bij een eredienst ter nagedachtenis van de gesneuvelden en opgeëisten,noemt 28 gesneuvelden met de plaats en jaar van overlijden.Raymond Van Laere wordt,evenals Alfons Vereecke,daarop nog als vermist aangegeven.(2)




Kopie van het bidprentje van de gesneuvelden en opgeëisten van Laarne.

Het is merkwaardig en zelfs verbazingwekkend dat de familie Van Laere weinig of niets te weten is gekomen over de omstandigheden waarin Raymond aan zijn einde kwam,ook niet waar hij sneuvelde,waar hij gevonden en begraven werd.Dat hij gevonden werd,bewijst zijn soldatenpenning,die samen met zijn trouwboekje,een bidprentje en een brief door de familie bewaard werden.Uit de archieven van het leger blijkt bovendien dat er heel wat briefwisseling geweest is tussen deze diensten en de gemeente Laarne over de identificatie,de begraafplaats en het graf van Raymond en het toekennen van de Zege- en Herinneringsmedaille.Het gemeentebestuur op zijn beurt bracht de weduwe,Leonie De Vilder,regelmatig op de hoogte,zodat ze zonder enige twijfel wist waar haar man gesneuveld en begraven was.Al deze informatie is echter binnen de familie blijkbaar verloren gegaan of niet doorgegeven,mogelijk omdat de kinderen nog erg jong waren.
De belangrijkste herinnering aan Raymond is,buiten de enkele mooie foto's,misschien wel de brief die hij schreef in het begin van de veldtocht.Hij is gericht aan zijn echtgenote Leonie De Vilder,die met twee kleine kinderen,Clara(3 jaar) en Achiel(3 weken),achterbleef in de Kapellestraat op het gehucht "Steentje" te Laarne.De brief is in zijn eenvoud een ontroerende getuigenis van de frontsoldaat.De aanvang doet denken aan de brief uit "De Loteling" van Hendrik Concience,waarin Jan aan zijn ouders meldt dat hij kwade ogen gekregen heeft:"Zeer beminde ouders, Ik neem de pen in de hand om te vernemen naar den staat van ul.(uw) gezondheid....."
Met behulp van het militair dossier van Raymond en een met de hand geschreven document,waarin dag na dag,bijna uur na uur,de veldtocht van zijn regiment,het 3e Jagers te voet,wordt beschreven,konden we nagaan waar en wanneer de brief werd geschreven,wat Raymond meemaakte tijdens zijn twee maanden durende veldtocht en in welke omstandigheden hij aan zijn einde kwam.Tenslotte konden we ontdekken waar hij werd begraven en waar zijn graf nog steeds kan bezocht worden.

Legerdienst.
Raymond Van Laere,werd geboren te Larne op 9 maart 1884.Hij was wever van beroep.Wat de legerdienst betreft behoorde hij tot de klasse van 1907.
De militiewet van 21 maart 1902,bepaalde dat de aanmonstering bij het leger voortaan gebeurde door vrijwillige denstneming.Het contingent werd eventueel aangevuld met dienstplichtigen,die jaarlijks werden opgeroepen en aangeduid met het lotingsysteem.De wet van 18 november1909 stelde een eind aan dit systeem en voerde de verplichte legerdienst in.Leopold II,waarvan bekend was dat hij voorstander was van de afschaffing van de militieloting en het vervangingstelsel,zou de wet ondertekenen op zijn sterfbed,enkele uren voor zijn dood.Op dinsdag 14 december 1909,om 18.43u,na een drietal handtekeningen op een blad papier uitgeprobeerd te hebben,zette hij met moeite zijn handtekening onder het document.Die pennetrek was meteen zijn laatste; de vorst overled op 17 december.
Op 11 april 1907 nam Raymond Van Laere dienst als vrijwilliger met handgeld.(3)
Bij de ondertekening ontving de vrijwilliger 300 frank.Dat was in die tijd een aardig bedrag voor een minder gegoede jongeman,wat hem toeliet op het einde van zijn actieve legerdienst met zijn spaargeld meubelen en huisraad te kopen en te trouwen.Dat deed ook Raymond.Hij huwde op 21 september 1910 met Leonie De Vilder.



Leonie De Vilder voor haar huwelijk.

Raymond werd ingelijfd in het 3e regiment Jagers te voet.Dit regiment werd opgericht op 30 maart 1830 en was vanaf 1877 gekazerneerd te Doornik,waar het na enkele jaren integrerend deel uitmaakte van de stad.
De dienststaat van Raymond vermeldt dat de eerste periode van zijn actieve legerdienst duurde van 11 april 1907 tot 5 juli 1908.
Op 4 augustus 1908 hervatte hij zijn dienst tot 18 juli 1909,het onderbrekingsverlof duurde van 18 juli tot 17 augustus 1909.Hij werd op 15 september voor onbepaalde tijd met verlof gestuurd.
Hij werd voor een korte periode weer onder de wapens geroepen,van 25 mei tot 23 juni 1910,dag waarop hij zijn wapens en andere goederen die het leger toebehoren inleverde,om voor onbepaalde tijd,met beperkte solde,naar Laarne terugkeerde.



Raymond als soldaat.

(1):De 33ste,Domien Van De Sompel,wordt niet vermeld,mogelijk omdat hij stierf na het einde van de oorlog,nl. te Rennes in 1919 en dus niet sneuvelde tijdens de oorlog.
(2):Blijkbaar beschikte men nog niet over volledige informatie over de gesneuvelden en vermisten,want de namen van Camiel De Mol,Theophiel De Wilde,Cyriel Goeman,Aloïs Van Swol en Charles-Louis Willems ontbreken.
(3):In zijn dossier,dat uiteraard in het Frans was ingevuld,gebruikt men de term V.A.P.,wat staat voor:Volontaire avec Prime.

(Wordt vervolgt).

De veldtocht van het 3e Regimet Jagers te voet.
De oorlogsdreiging was in juni 1914 in die mate toegenomen dat Koning Albert,de legertop en de regering de algemene mobilisatie afkondigden op 31 juli 1914 om 19u.Buiten de drie jongste klassen werden ook de lichtingen van 1909 tot 1901 gemobiliseerd,wat de getalsterkte van het leger op circa 200.000 man bracht.Raymond Van Laere was één van de 40.000 vrijwilligers.
Alle militairen met verlof en al wie in de mobilisatieregisters stond ingeschreven moesten zich onverwijld,zonder hun oproepingsbevel af te wachten,naar de wapenopslagplaatsen begeven en zelfs voedsel meebrengen voor minstens 24u.
In een handgeschreven document,de Historique du 3ième régiment de Chasseurs à pied,verhaalt een anonieùme getuige hoe de veldtocht van zijn regiment verlopeni is.Zo kunnen we dag na dag volgen waar Raymond Van Laere geweest is en wat hij meegemaakt heeft vanaf de mobilisatie tot zijn einde,op 5 oktober 1914.
Uit het verslag dat volgt,blijkt dat de troepenbewegingen in het begin van de veldtocht bijzonder grillig,jachtig en bijgevolg zeer uitputtend was.Vooral voor het voetvolk was het een echte calvarietocht met onvoorspelbare dag- en nachtmarsen.De marsrichting veranderde dag na dag en tegenstrijdige bevelen volgden elkaar op.Voor eten,rusten en slapen bleef weinig ruimte over.Door de voortdurende terugtrekking naar nieuwe verdedigingslinies werd pas na drie weken (24 augustus) de eerste gecoördineerde offensieve actie uitgevoerd en sneuvelden de eerste soldaten van het regiment.Enkele weken later begonnen de zware gevechten aan de Nete,waar het Duitse leger de verdedigingslinie rond Antwerpen aanviel en doorbrak.

Zaterdag 2 tot dinsdag 4 augustus.
De soldaten verzamelen te Doornik.Op 4 augustus,om middernacht,verlaat het regiment,onder luide toejuichingen van de bevolking,de stad Doornik.De treinreis duurt de hele nacht en brengt hen naar Grand-Leez in Brabant.Vandaar marcheren ze naar hun kantonnement in de omgeving.Ze komen aan in Merdorp,waar onmiddellijk een verdedigingsstelling wordt georganiseerd.Tegen de avond wordt order gegeven zich terug te trekken in westelijke richting en te kantonneren te Taviers.

nacht van woensdag 5 tot donderdag 6 augustus.
Om 2.30u verlaat het regiment in alle haast Taviers om via Merdorp in Thisnes,in samenwerking met een detachement van de genie een nieuw kantonnement in te richten.Wanneer,na de middag,de bivak ongeveer klaar is,komt het bevel om richting Hannuit te marcheren en post te vatten te Villers-le-Peuplier,langs de weg van Tienen naar Namen.Tegen de avond kantonneert het regiment te Hannuit en te Villiers-le-Peuplier.

Vrijdag,7 augustus.
Om 4u 's morgens vertrek uit Hannuit om de lijn Omal-Grand-Asche te gaan bezetten.

Zaterdag,8 augustus.
Vanuit dezelfde positie worden verkenningstochten gemaakt.Vijandelijke cavalerie wordt gesignaleerd in de omgeving van Darion-Geer.'s Namiddags komt het bevel naar Waremme (Borgworm) te marcheren,van waaruit een treintransport vertrekt naar Tienen.Aankomst om 16.15u.Het regiment vervoegt de 5e divisie artillerie in de omgeving van Jodoigne.

Zondag,9 augustus.
Rust te Jodoigne.Raymond Van Laere ontvangt een brief van zijn vrouw.

Maandag,10 augustus.
Mars naar Lathuy,waar ten zuidoosten gebivakkeerd wordt.Hier beantwoordt Raymond de brief van zijn vrouw.

De brief.
Het regiment heeft nu een zware week van voortdurende verplaatsingen achter de rug.Die marsen,met volledige uitrusting,het herhaaldelijk opstellen en opbreken van de kampementen,de wachtbeurten,verkenningsbeurten en de korte nachtrust waren bijzonder uitputtend voor het voetvolk.Bovendien was er nauwelijks sprake van een fatsoenlijke maaltijd.Het Belgische leger was toen het enige leger in Europa dat niet over een rijdende veldkeuken beschikte.De soldaten moesten hun eten telkens voor een hele dag in hun ransel meedragen.
Raymond Van Laere maakte van een rustpauze gebruik om,aan de rand van een sparrebos,een brief te schrijven aan zijn vrouw,met potlood,op een grauw,in vier gevouwen blaadje van 18 op 22 centimeter.Het is een antwoord op de brief die hij de dag voordien ontvangen heeft.De bladzijden zijn genummerd (1,2,3,4) en behalve de aanspreektitel,is de hele tekst in één ruk zonder punten of komma's geschreven.
De brief wordt hier weergegeven zoals hij geschreven is,in de taal en de spelling die Raymond hanteerde.

Liefste
Beminde Vrouwe en Kinders
en famielie,

Ik kom de pen in mijne
hant nog eens te nemen om
u nog eens eentige regerlen
te schrijfen dat ik nog gezond
ben en ik hebt gezien in hulder
brief dat het bij hulder
ook nog goed is dat mij veel
plazier aandoet. Leonie ik
maar den zondag aven hulder
Brief gad zoo.......(onleesbaar).....
waar dat wij al dagen
ziten dat weet ik niet
het is al maal walen waar wij niet kunen.

2
tegen spreken wij ligen
al twee dagen in eene
school en zoo gaan wij al
dagen in de velte ik het nog
maar eene Duischen gezien
Nu Leonie ik denk ook dat
den oorlog niet lang zal
duuren want en zijn al
dagen veel dooned in Duischlant met 1000en 1000 er zijn
nog maar 1200 dood in
Belge het zijn al maal
van het 9 12 pihoten
in Luik nu zijn de frachsloden dien daar ligen.
nu Leonie ik lig uwe brief ier in den sperbos te schrijfen

3
zoo Leonie gij kunt niet
denken hoe dat het ier zier
licht voor te huis te zijn
als wij maar gezond naar
huis kan komen is het nog niet af dui....(onleesbaar).. Tans nog
een maant of zoo Leonie
gij moet niet denken dat
ik nog erg....(onleesbaar).. aan de...(onleesbaar)..
zal doen daar is het ver
van Leonie gij moet
geen temper op mijne brief
niet zetten ge moet er
op zetten sarvies
millieter tans is het goet
daar moet gij tans geen
geld aan geven zoo Leonie.

4
dat het tot hulder een grote
hoop is het is daar ook
niet te beter voor het was
beter dan wij al maar mochten
gaan werken zoo Leonie ik
geloofde dat ons Clara altijd
naar mij vraagt den Duisman
die heeft den zaaterdag 3000 man
verloren en de fransman
1500 dat gaat tog nog al aan
en daar mee sluit ik en
blijft uwe man Raymond
Van Laere de komplementen
aan geheede famielie en ik geeft u eene kus op uw
leppen en ons jongens ook
en de komplementen aan Verhulst en aan
Leontien die bij u slaapt


dinsdag,11 augustus.
Om 5.30u vertrek naar Sart-Mélin,waar ten noorden van het gehucht verzameld wordt.'s Namiddags order om de oostenlijke bosrand langs de weg Waver-Jodoigne te verdedigen.'s Nachts wordt er ten westen van het bos gebivakkeerd.

Woensdag,12 augustus.
De verdedigingslinie en het bivak worden verder in orde gebracht.

Donderdag,13 augustus.
Dezelfde stellingen worden behouden tot 14u.Dan komt het bevel zich naar het plateau van Hoegaarden,ten westen van Aalst(ten zuiden van Tienen,prov. Brabant) te begeven.Het regiment blijft daar tot 19.25u en kantonneert dan te Meldert.

Vrijdag,14 augustus.
Vertrek vanuit Meldert om uiteindelijk om 6u nog steeds op dezelfde positie te blijven,het plateau van Aalst.Om 20.30u komt het bevel te kantonneren te Meldert waar we om 22.15u aankomen.

Zaterdag,15 augustus.
Een groep bestaande uit de 3e Jagers te voet en mitrailleurs van de 17e brigade bivakkeren op de vlakte.

Zondag,16 augustus.
De troepen nemen de stellingen van voride dag in.Het 3e Jagers te voet wordt naar het noorden van Aalst gestuurd om een verbinding met de 1e divisie Artillerie tot stand te brengen.'s Avonds kantonneert het regiment te Meldert.

(Wordt vervolgt).

[Paddy]

Maandag,17 augustus.
Om 6u herbezet het regiment zijn stelling op het plateau.De 3e Jagers worden naar het oosten van de Gete gestuurd om de heropbouw van de bruggen te beschermen.Ze bivakkeren op die positie en de rest van het regiment keert terug naar het kantonnement te Meldert.

Dinsdag,18 augustus.
Om 6u verzameling en om 9.30u order om te vertrekken naar Lathuy met het 5e regiment Artillerie,de pioniers en de mitrailleurs van de 17e brigade om de cavalerie te vervoegen.Vertrek om 10u.De havresacs worden op het plateau achtergelaten.Het regiment installeerd zich ten zuiden van Lathuy en voert verkenningen uit naar het zuidwesten,naar Jodoigne-Souveraine en Dongelberg.Om 15u krijgen we bevel ons terug te trekken op de verzamelstelling aan de westelijke rand van het bos van Lathuy.Om 18u order ontvangen om te Nethen ten zuiden van Meerdaal-bos te kantonneren,na eerst onze ransels opgehaald te hebben op het plateau van aalst.Onmogelijk dit bevel uit te voeren.Terug naar het plateau van Aalst en mars naar La Bruyère (gehucht Beauvechain),waar het uitgeputte regiment om 23u aankomt(1e etappe naar de verdedigingslinie van Antwerpen).

Woensdag,19 augustus.
Om (u vertrek van La Bruyère naar Nethen.Onderweg bevel ontvangen om naar het noordwesten van Leefdaal te marcheren.Om 11.30u de verzamelplaats bereikt ten noorden van paal 11 van de weg Leuven-Tervuren.Om 14.30u wordt de mars hervat om te 20.30u te Peutie aan te komen.

Donderdag,20 augustus.
Om 0.15u bevel ontvangen om de verdedigingslinie van Antwerpen te gaan bezetten en via Houtem,Eppegem,Tisselt naar de verzamelpunt ten noorden van Breendonck te marcheren.Het regiment arriveert om 18u en krijgt bevel in Ruisbroek-Sauvegarde te kantonneren.Om 20u wordt het kantonnement ingenomen.

Vrijdag,21 augustus.
Rustdag.

zaterdag,22 augustus.
Het regiment houd zich marsklaar.

Zondag,23 augustus.
Onder onophoudende regen verzameld ten noordwesten van Sauvegarde.

Maandag,24 augustus.
De staf van de 17e brigade,de cyclisten,de 2e Jagers,de artillerie,de mitrailleurs en de cyclisten van de 16e brigade,de 3e Jagers te voet,de mitrailleurs en de cyclisten van de 17e brigade,de 2e Jagers te paard,de 5e artillerie1 sectie ambulanciers onder het bevel van de 17e brigade,moeten een verkenningsopdracht uitvoeren in zuidelijke richting,op bevel van de commandant van de 5e dvisie artillerie.
de eenheden moeten marsklaar zijn om 8u.De 3e Jagers-cyclisten en het 2e regiment Jagers te aard trekken in colonne langs de weg Puurs-Londerzeel naar de paal 2.De 2e Jagers,de artillerie en de mitrailleurs van de 16e brigade marcheren in colonne op de weg Willebroek-Lippelo naar het kruispunt ten westen van paal 12,.De 3e Jagers te voet,de mitrailleurs van de 17e brigade,de 5e artillerie stappen in colonne op de weg Ruisbroek,Pullare,Peizegem.De ambulanciers nemen de weg Bornem-Puurs tot de kerk van Puurs.De infanteristen zullen geen ransel meenemen.De batterijen zullen beperkt worden tot slechts 4 kanonnen en 4 munitiekisten.Er wordt een maaltijd op het terrein voorzien.De missie voor de 3e Jagers te voet : zich naar Wolvertem begeven om de lichte vijandelijke detachementen die er gesignaleerd zijn te verkennen,aan te vallen en te verdrijven.
Om 11.30u wordt er halt gehouden.er worden posities ingenomen te Slooten,Trappenhof en ten noorden van de spoorweg Mechelen-Dendermonde.Bevel wordt gegeven het Leefdaal-bos te doorzoeken,waar vijandelijke aanwezigheid werd gesignaleerd.Het bos blijkt niet bezet te zijn.Om 12.25u komt het bevel de mars naar Wolvertem te hervatten en de vijand aan te vallen waar hij gevonden wordt.De 2 compagnies trekken Impde binnen en kort daarna kondigen de verkenners aan dat het kasteel bezet is door twee of drie vijandelijke compagnies en dat 5 à 600 ruiters zich tussen de Dries en Wolvertem bevinden.De 3e Jagers te voet stoten voorwaarts gesteund door de batterijen van de artilmlerie.Er ontstaan zware gevechten zowel aan de rand van het dorp Impde als rond het kasteel.De twee compagnies te Impde geraken geïsoleerd en lijden zware verliezen.Na een wanhopige weerstand worden de twee compagnies verpletterd door de Duitsers,die vanuit het kasteel naar de rand van het gehucht vooruitsnellen en trachten de 3e Jagers te bereiken,die zich gehergroepeerd hebben.Op een bepaald ogenblik worden de 3e Jagers in de rug aangevallen door een pantservoertuig dat plots uit het niets komt opduiken.Dat dwingt onze troepen het gehucht op te geven.Een sectie mitrailleurs slaagt er evenwel in de vijand te stoppen en terug naar het kasteel te drijven.Aan de bijna gelukkige afloop van het episch gevecht komt een einde,wanneer blijkt dat de twee rokende mitrailleuses enkel bemand worden door luitenant Giroult,die kort daarna sneuvelt.De artillerie plooit terug op de heuvelkam Sloossen-Kaaskant en verhindert elk vijandelijk offensief.De vijand onderneemt geen poging om uit het dorp te komen,maar onderhoudt het vuren op de 3e Jagers te voet,die hun munitie verschoten hebben.
Om 19.30u stoppen de gevechten.De eenheden hergroeperen naar Sloossen toe en het regiment keert terug naar het nachtkantonnement te Londerzeel.De Duitse troepen die in Impde slag hebben geleverd trekken zich terug in Wolvertem.



Dinsdag,25 augustus.
Om 4u begeeft het regiment zich naar Londerzeel om zich te ravitaileren in munitie en verder naar Kapelle-op-den-bos om de ranseld op te halen.De verdeling van de ransels duurt twee uren en de meeste soldaten vinden de ransel die hen toebehoort niet terug.Het regiment neemt dan stellingen in de Koningsteen(ten zuiden van Kapelle-op-den-bos),Laar en Spilt.

Woensdag,26 augustus.
Gevecht te Eppegem.Om 11u bevel om het kasteel van Eppegem,het kasteel Wolplande en het Katte-Mauterbos te verdedigen.Van bij de aankomst in het park van het kasteel van Eppegem,worden de brigades zwaar en van op korte afstand onder vuur genomen door de Duitse infanterie.Ze trekken zich terug tot onder de bescherming van de troepen te Wolplande.Ze ondergaan het aanhoudende,hevige geschut van mitrailleurs en geweren.Om 16.45u bevel zich terug te trekken naar De Bist en een achterhoede te vormen.Het regiment komt om 23u aan te Sauvegarde.

Uit het verslag van de eerste gevechten blijkt duidelijk dat het Belgisch leger niet opgewassen was tegen de vuurkracht van de Duitsers.Spijts enkele geslaagde uitvallen werden ze gedwongen terug te plooien naar de rechter Scheldeoever.Ze slaagden er wel in de vorderingen van het Duitse leger af te remmen en hen te beletten hun rechtervleugel te versterken in de Slag aan de Marne.
Van donderdag 27 tot maandag 31 augustus bleef het 3e Jagers te voet in het kantonnement van Sauvegarde.Dagelijks werd er een bataljon naar de voorposten op verkenning gestuurd.Op 1 september maken ze deel uit van een eenheid die een verkenningsopdracht uitvoerden.Het 3e Jagers te voet vormden de achterhoede in een lange tocht langs Puurs,Oppuurs,Larendries,Opdorp en Buggenhout.

Donderdag,3 september.
Twee bataljons worden naar Willebroek gestuurd om de sluis te verdedigen.Het 3e regiment ondersteunt de batterij; de mitrailleurs bezetten de berm van de spoorweg,dichtbij het station.Om 5u 's morgens ontstaat er een dichte mist die het zicht beperkt tot 30 meter.De 2e compagnie stoot op een vijandelijke patrouille.Op datzelfde ogenblik verschijnt er enkele tientallen meters voor de 4e compagnie een Duitse bataljonchef,omringd door enkele officieren,kaarten in de hand,die blijkbaar instructies geeft voor het sturen van verkenningspatrouilles.Een kort salvo van tien geweren maait de groep Duitsers weg.Hun eenheden,die zich op enkele passen daar vandaan bevinden,zijn volkomen verrast door het hevige geweervuur en weten niet wat beginnen.Enkelen slagen er in de omliggende huizen te bereiken en groepjes te vormen.De mist trekt geleidelijk op en groepen terailleurs naderen onze stelling.Gefascineerd door dit onverwacht succes schieten onze mannen van achter hun borstwering zoals op een schietstand.Spijts zijn enorme verliezen begint de vijand,rond 8u onze stelling te bedreigen.Een kanon dat inderhaast,met veel moeite en risico,in de viaduct is aangebracht schiet van dichtbij op de Duitsers.Na enkele minuten is de terugtocht algemeen.Het aantal gesneuvelden is aanzienlijk.Van op de rechterflank komen aanzienlijke vijandelijke strijdkrachten op zetten,een groot aantal brandbommen valt op Kapelle-op-de-Bos en veel huizen staan in brand.De beloofde versterking komt niet opdagen en onder een regen van projectielen en geweervuur wordt de terugtocht naar Willebroek aangevat.Het bataljon verliest nog manschappen door slecht gericht geschut van op het fort van Breendonk.Om 17u wordt het kampement van Sauvegarde bereikt.Koning Albert stuurt felicitaties aan het bataljon "pour sa belle conduite au combat de Kapelle-op-de-bos".

Vrijdag,7 september.
Een nieuwe uitval van uit de versterkte posities : Sempel-den-Dries en Weerde worden heroverd.Vooral de inname van Weerde was bijzonder roemvol.

Van zaterdag 5 tot woensdag 8 september bleef het regiment in het kantonnement van Sauvegarde.Op 9 september trok het 3e regiment Jagers te voet naar Breendonk en de "redoute"(veldschans) van Letterheide en keerde 's avonds terug naar het kantonnement.
Van 11 tot 13 september waren de 3e Jagers te voet betrokken bij een aanval in een poging de Duitse stellingen te Zemst en Weerde (het kasteel van Linkerpoort) te heroveren.Het volledige verslag van de hevige gevechten weergeven zou ons te ver leiden.Ter illustratie volgen een paar fragmenten:

Een hevige regen viel op onze stellingen die geen enkele beschutting boden.De compagnieën hervormden zich in de gracht langs de weg,de voeten in het water.(...)Ze brengen de nacht(11-12 september) door in de slechtst mogelijke omstandigheden.(....)De 3e Jagers sturen patrouilles om het dorp te verkennen.Ze naderen de rand van het dorp tot op 200 meter,maar kunnen niet verder.Gezien het late uur (17u) en het naderen van de deemstering,besluiten ze een aanval te wagen.De compagnies,gebruik makend van al de bescherming die het terrein biedt,vervoegen de verkenningspatrouilles,maar worden verwelkomd met een dicht geweervuur van de infanterie op het ogenblik dat ze de aanval inzetten.Verrast door het intense vuur, houden ze halt,aarzelen en trekken zich terug.Maar de twee secties mitrailleurs openen het vuur op de vijand.De officieren hergroeperen de troep,die in een groots elan,bajonet op het geweer,met de kreet "Vive le Roi!",in gymmastiekpas het dorp binnenstormt en de vijand dwingt de Zenne over te steken (....).Rond 18u bezet het 3e Jagers het noordelijk deel van het dorp ; de nacht valt en een onweer met een geweldige wolkbreuk bemoeilijkt de operaties.De soldaten brengen de nacht staande door,het wapen in de vuist,langs de dijken van de Zenne,onder onophoudenlijk vijandelijk geweervuur.Van uit het bos ten zuiden van de Weerdebrug bestoken de Duitsers hen met een hevig bombardement.En de verliezen zijn aanzienlijk.(...)Na de aanval (de avond voordien) waren de verliezen eerder beperkt:15 à 20 gekwetsten.Nu tellen we 12 à 15 gesneuvelden,75 à 80 gekwetsten en 150 à 200 vermisten.Een deel daarvan zal in de namiddag de eenheid vervoegen.

Het regiment kreeg twee dagen rust in het kantonnement.Van 16 tot 26 september deden ze verkenningsopdrachten en aflossing van de wacht te Kapelle-op-de-bos,Ramsdonk,Willebroek en Londerzeel.Nieuwe kantonnementen werden noordwaarts aan de rechter Scheldeoever te St.-Amands,Mariekerke en Opdorp ingenomen.Het 3e Jagers bezette de voorpost te Londerzeel.Vanaf 27 september hervatten de gevechten en werd de druk van de Duitsers op de Antwerpse fortengordel opgedreven.De 3e Jagers bezetten 's morgens een teruggetrokken stelling ten zuiden van Buggenhout,maar onder zwaar artillerievuur kwam het bevel naar St.-Amands te trekken en 's avonds te bivakkeren te Oppuurs.

Maandag,28 september.
Om 4.30u vertrek naar St.-Amands om de stelling van vorige avond weer in te nemen,maar onmiddellijk komt het tegenbevel om naar Hemiksem te marcheren.Aankomst om 11u.Om 20u order naar Reet te trekken,aankomst om 22u.

Dinsdag,29 september.
Het regiment vertrekt om 11u naar Duffel.Het neemt posities in ten oosten van de spoorweg Mechelen-Antwerpen.'s Avonds kantonnement te Duffel.

Woensdag,30 september.
Terugkeer naar de posities van vorige avond,kantonnement te Lint.

Donderdag,1 oktober.
Om 5u hebben de 3e Jagers hun positie aan de Roetaardstraat te Duffel ingenomen.'s Nachts blijft de stelling bezet en worden de gebeurtenissen afgewacht.

Op 2 oktober probeerden de Duitsers tot driemaal toe in de buurt van Walem de Nete over te steken.Het probleem was dat de bruggen vernield waren en de rechter Nete-oever onder water was gezet. Aangezien de overstromingen tussen Lier en Duffel het minst erg waren,werd besloten daar de krachten te bundelen.

Vrijdag,2 oktober.
Hevig kanongeschut,de hele dag.De troepen aan de linkeroever van de Nete steken de rivier over en houden zich klaar voor een aanval tussen het fort van St.-Katalijne-Waver en de verschansing aan de spoorweg. Om 17u bevel om het 3e naar de brug van Anderstad,ten zuidwesten van Lier te sturen,samen met een sectie mitrailleurs.

Op 3 oktober gingen de Duitsers in de aanval.Loopgraven en schuilplaatsen storten in onder een regen van granaten.Her en der werden de dijken van de linkeroever stukgeschoten waardoor de Belgische posities onhoudbaar werden.De Duitse pogingen om de 3e en 4e oktober bruggen te slaan mislukten telkens omdat de overtrekkende infanterie werd weggemaaid.De Duitsers werden op 4 oktober voor Lier tegengehouden door de Britse mariniers en bij de Nete door de Belgen,maar trokken in gesloten gelederen op naar Dendermonde en Schoonaarde.Hierdoor dreigde het Belgische leger te Antwerpen ingesloten te geraken.

Zaterdag,3 oktober.
Het 3e Jagers heeft een stelling ingenomen tussen Anderstad en Lachenen Hof.Hevige kanonnade die de ganse nacht voortduurt.

Zondag,4 oktober.
Het bombardement duurt voort en is hevig in de namiddag.

De eerste oversteek door de Duitse troepen gebeurde te Lier op 5 oktober,waar ze tot driemaal toe bruggen over de rivier dienden te slaan.Ze slaagden er uiteindelijk in,onder dekking van hevig artillerievuur,in het gehucht Anderstad vaste voet te krijgen op de linker Neteoever.Tijdens de daaropvolgende nacht probeerden de Belgen,ten koste van vele doden en gewonden,tevergeefs de vijand weer in de Nete te drijven.Daags nadien sloegen de Duitsers zeven bruggen over de Nete en was de rivier te Lier in hun handen.

Maandag,5 oktober.
Om 12u komt het bevel twee bataljons (waaronder dit van Raymond Van Laere) naar het zuidwesten van het bos Loverijk,ten noorden van Lachenen,te sturen.Het order om 2u,de twee bataljons ter beschikking te stellen van de commandant van het 2e Jagers te Lachenen kan onmogelijk uitgevoerd worden.De troepen worden van uit het bos in de rug aangevallen.Niemand kan dit feit verklaren.Men vermoedt dat geïsoleerde vijandelijke troepen er in geslaagd zijn te infiltreren en post te vatten in de bomen.Om 23.30u wordt bevel gegeven aan alle troepen om een aanval uit te voeren,bajonet op het geweer,in een poging de Duitsers in de Nete te drijven.Het 3e Jagers maakt deel uit van de linkerflank.Het regent onophoudelijk.Bij het inzetten van de aanval ontstaat er een onverklaarbare uitbarsting van vijandelijk vuur....

De aanval mislukt.Er zijn ontelbare gewonden en geen transport om hen af te voeren.De valide soldaten gebruiken alle mogelijke karren en kruiwagens om de gewonden in de aftocht mee te voeren.de gevechten rond Lier eisten 344 levens :254 Belgen,waaronder Raymond Van Laere,verder 17 Engelse mariniers,1 Rus eb 72 Duitse mariniers.
Het effectief van het Infanterieleger was in die mate geslonken dat op 14 oktober negentien regimenten werden afgeschaft.Het 6e en het 3e regiment Jagers te voet werden samengevoegd.

Begrafenis.
Om de gesneuvelden een definitieve rustplaats te bezorgen werd reeds in de maand oktober in diverse gemeenten een opgravingdienst ingericht.In anderhalf jaar werden in de streek tussen Kontich en Zemst 509 Belgische soldaten opgegraven.Ondanks alle identificatiepogingen bleven 79 van de 509 onbekend.
Na de gevechten werden de Gesneuvelden meestal inderhaast begraven waar ze gevallen waren,of bijeengebracht in massagraven.Die graven,dikwijls in weiden gelegen,werden bedreigd door de landbouwactiviteiten of gewoon door verwaarlozing.Derhalve werd,op bevel van de gouverneur-generaal,baron von Bissing,overgegaan tot exhumatie van de gesneuvelden en overbrenging naar militaire begraafplaatsen.In het district Brussel-Land werd dit uitgevoerd door sergeant Herbst met de steun van Belgische vrijwilligers en onder de leiding van de Gräberoffiziere,de luitenanten Eckstein,Hôtsch,Bauermeister en Schuller.De stoffelijke resten werden meestal naar de gemeentelijke kerkhoven overgebracht,maar in Eppegem was dit niet het geval.Daar bestond reeds een klein kerkhof met Belgische en Duitse soldaten,gesneuveld in de gevechten van 24 t./m. 26 augustus en van 10 t./m. 13 september.Het werd verder uitgebreid volgens de plannen van architect Kühnen,onder de leiding van Hauptman Rehorst tot een begraafplaats van 32,5 m op 61,5 m.Men naderde de begraafplaats over een stenen brug,afgezoomd met kleine muurtje.Vervolgens moest men door een smeedijzeren hek,vervaardigd door Heinrich Dicks,een kunstsmid uit Krefeld.Links lagen 164 Belgische militairen,rechts 80 Duitse.Achteraan was een gedenkteken van Georg Kolbe (1877-1947),een neoclassistische aedicula tempeltje) met nis waarin een hoogreliëf van moederfiguur met dode zoon,in 1916 gebeeldhouwd voor het kerkhof te Eppegem en in 1939 overgebracht naar Lier.Ook daar is een militaire begraafplaats die ontstaan is uit een voorlopige begraafplaats,aangelegd in 1915 in de buurt van Lachenen,waar de meeste slachtofffers vielen.
Mogelijk is Raymond Van Laere in eerste instantie begraven te Lachenen,waar hij sneuvelde en later,om onbekende reden,overgebracht naar Eppegem.
Er bestaat een namenlijst van de 80 Duitse en 164 Belgische gesneuvelden,opgemaakt in juli 1918 door de Duitsers met de medewerking van de vrijwilligers uit de gemeente.Een zekere mevrouw Orianne,afkomstig van Kapelle-op-de-bos hield zich na de oorlog in de omgeving actief bezig met het identificeren van gesneuvelde soldaten en stelde daarvan een lijst op,de zogenaamde lijst van mevr. Orianne.Waar die lijst zich bevindt,hebben we niet kunnen achterhalen,maar we vermoeden dat ze in ruime mate gebaseerd was op de Duitse lijst.Daar ontbreken namelijk zowel wat de Duitse als de Belgische gesneuvelden betreft,heel wat namen.Vanaf het Belgisch grafnummer 105 tot 164 staat er Unbekannt gevolgd door enkele gegevens zoals de graad,het regiment,vinddatum,-plaats of het stamnummer van de gesneuvelde.Op basis van die gegevens heeft mevr. Orianne de meeste soldaten kunnen identificeren.





Een ploeg vrijwilligers onder leiding van mademoiselle Orianne graaft tijdens de oorlog de stoffelijke resten van Belgische soldaten op te Londerzeel

Raymond Van Laere heeft op de Duitse lijst het nummer 157 en de vermelding 3e Jagers,stamnummer 50605.Met dit laatste nummer moet het niet moeilijk geweest zijn de identiteit vast te stellen.In totaal konden 36 soldaten geïdentifceerd worden op basis van het stamnummer.
Eind augustus 1920 scheen de leiding van het 3e regiment Jagers te voet nog niet precies te weten wat er met Raymond Van Laere was gebeurd.Op 18 augustus stuurden ze een brief aan de burgemeester van Laarne met het verzoek de volgende vragenlijst door belanghebbende te laten invullen:
1 - In welke compagnie is u geweest den dag der mobilisatie den 1e augustus 1914?
2 - Geeft de volgende datums van veranderingen van kompagnie,formatie,militair verblijf,ziekenhuizen en andere waar u verbleef tijdens den oorlog.
3 - Geeft de datum en de kompagnie de u in verlof heeft gezonden.
De burgemeester antwoordde op dit alles met een laconiek: Gesneuveld 1914.

Toch werd er niets aan het toeval overgelaten.Het zal van oktober 1920 tot einde 1922 duren eer het identificatieproces helemaal rond was.Het "dossier Van Laere" bij de dienst oorlogsgraven van het Belgisch Leger (dossier 8297) bevat een zestal steekkaarten,in telegramstijl volgeschreven met aantekeningen betreffende dit onderzoek.Er werden van uit die dienst een twintigtal brieven verstuurd met vragen om inlichtingen en bewijsstukken.De antwoorden werden zorgvuldig genoteerd met groene,helaas fel verkleurde inkt,waardoor de tekst soms onleesbaar is geworden.Bovenien gebruikte de schrijver veel afkortingen,waarvan de betekenis niet altijd te achterhalen is.

De eerste steekkaart vermeldt dat Raymond op 5/6 oktober 1914 gesneuveld is en begraven werd te Lier (Lachenen),dit volgens de liste de Mlle Orianne.Onmiddellijk daarna volgt: Liste Comité: begraven te Eppegem,militaire begraafplaats,nr. 3098,lijkkist nr. 946.Vervolgens staat er:liste régimentaire,overleden en begraven te impde (Wolvertem)!

Een paar opsommingen van de briefwisseling die tot de oplossing van het raadsel moet leiden:



34:Het tweede kind van Raymond,geboren op 18 juli 1914,heette Achiel,Camiel.Vermoedelijk heeft men in de zakken van de overledene een briefje,een stukje papier,gevonden waarop die naam geschreven stond.



Ondertussen was er nog altijd geen absolute zekerheid dat de overledene in kwestie wel degelijk Raymond Van Laere was.



Het vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Dendermonde verscheen op 24 september 1922 in het dagblad "De Werkman"op 27 september 1922 in het Staatsblad (onder het nr. 270) en op 30 september 1922 in het dagblad "Het laatste Nieuws".De gemeente Laarne ontving een kopie op 10 december 1922.De tekst van anderhalve bladzijde bevat geen nieuwe elementen.Getuigenverklaringen worden er niet in vermeld.Het vonnis bevestigd dat Raymond Van Laere overleden is of "gestorven voor België" te Lier (Lachenen) den vijfden october negentien honderd veertien.Dat er geen overlijdensakte werd opgemaakt (....) dat er bevel gegeven werd dat het uit te brengen vonnis ingeschreven worde op de gewone register der overlijdensaangiften der gemeente Laarne (...)

Het Ministerie van Landsverdediging stuurde aan mevrouw Van Laere (de moeder van Raymond),op 28 april 1922,volgende brief:
Ik heb de eer u te laten weten dat uw betreurde zoon,de soldaat Van Laere Raymond van het 6e regiment Jagers te voet(1) roemrijk gevallen op het veld van eer,in een aanstaande Koninklijk Besluit zal begrepen worden voor toekenning a de dood van het Kruis van Ridder der Orde van Leopold II met palm en het Oorlogskruis.
Zodra dit Besluit door Zijne Majesteit de Koning zal ondertekend zijn,zullen u de juwelen en het brevet dezer onderscheidingen door de zorgen van den Bevelhebber der 1e Krijgsomschrijving overhandigd worden,tijdens een officiële plechtigheid tot dewelke men u zal uitnodigen (...)

De daaropvolgende brief van 14 mei 1924,gericht aan Mevrouw Leonie De Vilder,woonachtig Steentje 20 te Laarne(2),met kopie voor de bestuurder van de Nationale Oudstrijdersbond,kondigt aan dat de commandant van het 6e regiment Jagers te voet verzocht wordt de juwelen en brevetten van de onderscheiding te doen geworden.

Hiermee eindigt het verhaal van soldaat Raymond Van Laere.Tot voor enkele weken was hij voor zijn kleinzoon,Georges Couché,een vermiste held over wiens lot verder niets geweten was.Op zondag 25 juli(2004) kon hij uiteindelijk het graf van zijn grootvader bezoeken.



Kleinzoon Georges Couché aan het graf van zijn grootvader,samen met twee medewerkers van Castellum

(1):Zoals hoger vermeld werden de regimenten op een bepaald ogenblik samengevoegd.
(2):Waarschijnlijk omdat de moeder reeds overleden was.

Oud artikel uit het nieuwsblad van donderdag 30 september 2004 (Filip Osselaer)

,,Opa verdween in de oorlog''

LAARNE - Raymond Van Laere schreef in 1914 als soldaat aan het front een brief aan zijn vrouw. Daarna werd niets meer van hem gehoord. Tot kleinzoon Georges Couché met de brief langsliep bij Antoon Afschrift. Nu, negentig jaar later, kon Georges Couché eindelijk het graf van zijn grootvader gaan bezoeken.

Hij vertelt een merkwaardig verhaal:,,Toen mijn moeder naar het rusthuis verhuisde, gaf ze wat zaken die ze van haar eigen vader had aan mij. Er was daar een brief bij die hij in de begindagen van de Eerste Wereldoorlog aan zijn vrouw schreef. Ik heb daar een tijd niets mee gedaan. Tot ik Eric Balthau en Antoon Afschrift leerde kennen. Ze zijn toen in de geschiedenis gedoken.''

Antoon Afschrift, medewerker van Castellum , het tijdschrift van de vereniging voor lokale geschiedenis in Laarne, beet zich vast in het dossier: ,,Uit de brief bleek dat Raymond ergens ver in de Walen zat, zoals hij het zelf schreef. Maar daarna is hij verdwenen, blijkbaar vermist. De soldatenpenning die Georges me meegaf, maakte echter duidelijk dat Raymond ergens moest begraven liggen.''

Antoon Afschrift ging op zoek naar sporen in het Legermuseum, met de inscripties op de penning in de hand. In de archieven vond hij dat de eenheid van Raymond Van Laere - het derde regiment jagers te voet - in een hinderlaag gelopen was in de slag bij het Hof ter Lachenen, in Lier.

Negentig jaar later
Afschrift: ,,Uiteindelijk ontdekte ik dat Raymond stierf op 5 oktober 1914, hij was dertig jaar, dat hij begraven werd op het militaire kerkhof van Eppegem bij Zemst en dat zijn soldatenpenning op één of andere manier door bezorgde vrijwilligers is opgestuurd naar Laarne.''

Nu, negentig jaar later, kon Georges Couché eindelijk het graf gaan bezoeken: ,,Ik wist er helemaal niets van. Maar het is mooi dat dit gebeurd is. Ik vind het alleen heel erg jammer dat mijn moeder het zelf niet meer heeft mogen meemaken.''

En de weduwe van Raymond Van Laere? Zij hertrouwde nooit, bracht de twee kinderen helemaal alleen groot en werd de vroedvrouw van op 't Steentje (gehucht van Laarne).

Bron: Castellum, vereniging voor lokale geschiedenis van Laarne en Kalken.