ABBL Veldtelefoons

De periode waarin de "echte" Belgische militair zich profileerde met casque Adrian en flochemuts (kwartiermuts)

Moderators: Exjager, piot1940, Bram1940

Plaats reactie
Nelis1908
Berichten: 119
Lid geworden op: 27 jul 2012 16:08

ABBL Veldtelefoons

Bericht door Nelis1908 »

Geachte heren,

Naar deze stukken heb ik lang gezocht tot ze me het afgelopen jaar bijna in de schoot werden geworpen. Veldtelefoons waren vanaf het uitbreken van WO1 onmisbaar geworden in een modern leger. Het Belgisch leger gebruikte blijkbaar een allegaartje van Engelse en Franse telefoons tot in de jaren 1920 tot inheemse telefoonmaatschappijen zoals ATEA moderne en efficiënte modellen begonnen te produceren. De research en de datering van deze uitrustingsstukken kostten me wat moeite, maar enkele foto's van Jean brachten me op het goede spoor. Vooral de bijdragen in de vorm van eigentijdse catalogi vanwege Jan van de ATEA-vrienden brachten uitsluitsel. Wat vroeger als 'RTT-testtoestel uit de jaren 1950' werd afgedaan bleek toch een vooroorlogse militaire variant te kennen die -getuige één enkele foto- ook in het ABBL werd gebruikt. Jaren geleden, toen ik pas ABBL verzamelde, zag ik in één maand minstens zes van deze ATEA's op de markt van Brussel liggen, sommige ervan nog met de originele lederen draagriem. Ik heb ze laten liggen, iets waar ik achteraf natuurlijk spijt van heb gehad. Maar! Waren deze telefoons wel van het vooroorlogse type? Dat kan ik mij niet meer herinneren en ik maak mezelf wijs dat het naoorlogse waren, als troost... Tijdens de Paasvakantie nam ik deel aan de beurs van Remouchamps, traditioneel een plaats waar veel (Waalse) ABBL-verzamelaars samenkomen. Nochtans was het pas nà de beurs dat ik een leuke vondst deed. Van Remouchamps is het niet zo ver naar Spa, waar 2 keer per jaar de wekelijkse brocantemarkt in het Kurpark een 'grote' (zeg maar gerust 'mega-') versie kent. Ook die dag was dat het geval. Met weinig hoop op succes (het was al 1400h!) begon ik aan mijn wandeling. Al aan de derde kraam zag ik ze staan: een koppel ATEA's (het gedoodverfde 'RTT-testmodel'). Door iedereen genegeerd, want 'naoorlogs'... Of toch niet? Ironisch genoeg bestaat er aan Vlaamse kant een serieus overwicht in de kennis van het ABBL, zo heb ik al vaker gemerkt. Typisch Belgisch: men leest niet alleen elkaars kranten nooit, maar ook niet elkaars fora... De informatie van de ATEA-vrienden was eigenlijk baanbrekend, en dus wist ik waarop te letten. Elk militair model moet een groen gelakt houdertje hebben voor de laryngofoon (keelmicrofoon) voor gebruik bij het gasmasker. Dat was hier het geval, dus... Spijtig genoeg ontbraken de keelmicrofoontjes en de kabeltjes van de hoorns waren 'gerecupereerd', maar dat kon de pret niet drukken toen de verkoper 20 euro vroeg en ik er nog 5 euro heb afgeknepen... Ooit (op de beurs van Walcourt) had een oude verzamelaar van transmissiematerieel mijn wat ('4polige') kabels geschonken 'om Duitse veldtelefoons te restaureren', maar wellicht zijn de kabels die ik op de foto's heb toegevoegd van Belgische oorsprong (weliswaar civiel...) en dus geschikt om deze leuke ATEA's te restaureren. Als draagriemen heb ik voorlopig gasmaskerriemen gebruikt. 'Tirez votre plan', improviseren, dé sterkte van het AB(B)L, dus plausibel. Hopelijk vind ik ooit de lederen draagriemen!
Vorig jaar werd mij in Waver dan het oudste model aangeboden (Jean noemde dit het 'tweede model', of vergis ik mij?), spijtig genoeg een singeltje zonder draagriem. Al bij al proper, met de 'breekbare' hoorn in perfecte staat. Kabel nog aanwezig. Het is het model dat door die officier van de Grenswielrijders gebruikt wordt (iconische foto!).

Nelis

1. Overzichtje van de 3 telefoons. Niet op de foto: de 'halfnatte' batterij die ik in één van de ATEA's vond (als ik mij goed herinner)
IMG_4328.JPG
2. Het zgn. 'tweede model' met de 'breekbare' hoorn (figuurlijke betekenis). Uit de discussie op dit forum is me de chronologie van de modellen van Belgische makelijk niet écht duidelijk geworden (1. 'Houten ATEA' 2. 'Tweede model' in staal met (figuurlijk) 'breekbare' hoorn 3. Zgn. 'Naoorlogs RTT-testmodel'???). Het zwengeltje had een bakelieten 'rollertje' maar dat sprong in 1000 stukjes uiteen toen ik het maar aanraakte..
IMG_4330.JPG
3. De 'breekbare' hoorn heeft een tamelijk klassieke vorm, eens deze uitgeklapt is.
IMG_4331.JPG
4. De twee ATEA's van voor de oorlog. Kabels moeten nog gemonteerd worden (niet gemakkelijk!) en gasmaskerdraagriemen zijn m.i. een 'elegante' oplossing. Typisch bij dit model zijn de nogal vlakke hoorns.
IMG_4329.JPG
5. Detail van de ATEA's. Bemerk het sledevormige houdertje in groen gelakt staal, links naast de verzinkte veer die de hoorn op zijn plaats moet houden als de telefoon gesloten is. Dit is volgens mij hét detail om op te letten om te bepalen of zo'n ATEA vooroorlogs én militair is. Ik zie geen enkele reden waarom men op naoorlogse civiele modellen een keelmicrofoon zou gebruiken, dus een houder hiervoor is ook nutteloos. Ik heb inderdaad al ATEA's gezien zonder deze houder (die op de markt van Brussel???).
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Nelis1908
Berichten: 119
Lid geworden op: 27 jul 2012 16:08

Re: ABBL Veldtelefoons

Bericht door Nelis1908 »

Heren,
hoewel de discussie die ik over dit thema had willen beginnen maar niet van start wil gaan wegens een totaal gebrek aan reacties, hier toch nog een aanvulling. Ik moet eerlijk zeggen dat de inactiviteit van dit forum nogal teleurstellend is... Een jaar of tien geleden scheen de interesse voor het ABBL sterk in de lift te zitten, maar nu blijkt het enthousiasme teruggezakt tot het oude peil. Ik vraag me soms af hoeveel mensen dit eigenlijk interesseert... Maar goed, niet geklaagd! Jean verzekerde mij dat posten op dit forum nuttig is, en dat de bijdragen zeker kunnen helpen om andere verzamelaars en geïnteresseerden te informeren. Deze bijdragen dienen niet om mijn bescheiden verzameling te tonen, maar wel om een soort database van ABBL-uitrusting en -uniformen te creëren. Zelf heb ik in het recente verleden erg veel gehad aan enkele discussies en bijdragen op dit forum, en dus wil ik wel wat van mijn inzichten teruggeven.
Bij het nalezen van mijn eerdere bijdragen over de veldtelefoons heb ik enkele onnauwkeurigheden opgemerkt. Hier de aanvullingen.
1) De 'iconische' foto met de officier-grenswielrijder toont geen 'laatste model'-ATEA-telefoon, maar wel het model met de (figuurlijk) 'breekbare' hoorn. De foto die het gebruik van het ATEA-model in het ABBL bewijst toont een lachende sergeant met helm en rouwarmband en drie aandachtig toekijkende soldaten. Ook in het prachtige ooggetuigenverslag van de bekende cartoonist en striptekenaar Bizuth ('Une crayon dans la bataille') zou deze telefoon afgebeeld staan. Ik heb dit boek ergens, maar kan het nu niet opzoeken. De vooroorlogse catalogi van ATEA bewijzen het bestaan van deze telefoons als het 'modèle militaire'.
2) De houder voor de keelmicrofoon die m.i. een militair gebruik aantoont, ontbreekt op alle ATEA-modellen die totnogtoe op dit forum werden getoond, OOK op de telefoon die -gezien de Duitse instructies- aan de Atlantik-Wall zou gebruikt zijn. Dit is een belangrijke vraag: waren er vooroorlogse ATEAs ZONDER deze houder in gebruik bij het ABBL, of niet? Deze vraag zou ik graag met andere leden op dit forum besproken zien...
3) Mijn chronologische lijstje van ABBL-veldtelefoons was een 'proefballonnetje', meer niet. Ik hoopte op de kennis en de bijdragen van andere leden op dit forum om een 'definitief' lijstje op te stellen van alle types van veldtelefoons die voor 1940 in gebruik waren bij het ABBL. Dit moet tenminste toch enkele mensen interesseren? Ik zou daar in ieder geval wel meer over willen weten...
4) Draagriemen: ontbraken bij de telefoons die ik vorig jaar vond. Vandaag heb ik de korte 'eindstukken' gevonden in nieuwe staat. Op foto's kan men zien dat er een 'tussenstuk' bijhoort dat in het midden breder is dan aan de uiteinden. Wie heeft zo'n volledige riem?
Eerst een overzichtje. De verkoper, die wel wat afweet van AB(B)L, was er zeker van dat dit afkomstig was van het Belgisch leger. Geen markeringen, niet zo ongewoon... Datum van productie? GROOT vraagteken! Mijn intuïtie zegt naoorlogs, maar ik kan me vergissen... Vernikkelde gespen zijn geen probleem (komt wel vaker voor in 1940), nieuwe staat al evenmin. Leer is correct, koperen rivetjes eveneens. Wie heeft hierover nog ideeën?
IMG_5429.JPG
De 'ingewikkelde' eindstukken, met een vreemd klein riempje (functie onbekend) en een 'dubbele' lus om riemuiteinden te fixeren.
IMG_5430.JPG
De 'kortere' eindstukken, die net als de andere uiteinden een systeem hebben dat moet beletten dat de lederen lus uitscheurt bij gebruik. D.m.v. een kort stukje leer in een lus geplooid, en de rest van de riem hieraan verbonden door een metalen 'stud' ontstaat een nogal ingenieus scharniersysteem.
IMG_5431.JPG
Goed, voorlopig is dit alles wat ik kan vertellen over veldtelefoons. Ik wacht met enig (realistisch) ongeduld op jullie inzichten, bijdragen, opmerkingen, kritiek of zelfs beledigingen. Beter dan niks, nietwaar?

Groeten,

Nelis
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Gebruikersavatar
canadian2nd
Sponsor 2022-2023
Berichten: 1862
Lid geworden op: 21 jun 2011 14:07
Locatie: Bachten de Kupe

Re: ABBL Veldtelefoons

Bericht door canadian2nd »

Je bijdragen zijn van HEEL groot belang Nelis.
Alhoewel ze niet onmiddellijk beantwoord worden zou je denken, toch worden ze met heel veel enthousiasme gelezen en bekeken.
Blijf maar doen !

mvg
Jan
In memoriam mijn opa Gerard : Soldaat 4 Li 1932-33 / 18d veldtocht (23 Li) / KG gemaakt bij Gent / Eind 1944 : vrijwilliger bij 1005e Tpt Coy / Gesneuveld voor België t.g.v. V2 inslag te Hove op 31-1-1945. I will always remember him ....
Bram1940
Beheerder
Berichten: 2264
Lid geworden op: 29 mei 2011 13:25

Re: ABBL Veldtelefoons

Bericht door Bram1940 »

Dag Nelis,

Om beroepsredenen zijn er momenten dat ik "volop" kan posten en momenten waarop dit niet lukt, zoals januari. Ik ga hier zeker nog op reageren hoewel mijn kennis ter zake ook eerder beperkt is wegens een gebrek aan technische achtergrond.

Groeten,
Bram
Gebruikersavatar
Walesha
Berichten: 450
Lid geworden op: 14 feb 2014 11:44
Locatie: Kasterlee
Contacteer:

Re: ABBL Veldtelefoons

Bericht door Walesha »

Hier even op reageren: "hoewel de discussie die ik over dit thema had willen beginnen maar niet van start wil gaan wegens een totaal gebrek aan reacties"... ik neem aan dat je interessante en/of relevante reacties verwacht want zeg nu zelf... op reacties zoals: "mooi", prachtig", schone collectie" en meer van die onzin zit je toch niet op te wachten dacht ik zo? :roll:
Ik zal niet nalaten te reageren indien ik dat ook doordacht kan doen, al dan niet met kennis van zaken maar net bij dat laatste wringt het schoentje: mijn kennis van oud ABL en ABBL materiaal is heel beperkt. Mijn doelstelling hier is net die gebrekkige kennis proberen bij te schaven dus blijft het bij mij meestal bij vragen die ik jammer genoeg bij dit onderwerp niet heb.

Ik volg de vorige posters: het is een interessant topic en net als ik zullen velen dit ook lezen en bekijken zonder dat ze enig nuttig commentaar kunnen geven. Kijk naar het aantal volgers van je topic en je zal zien dat het wel degelijk in de smaak valt! :)
Nelis1908
Berichten: 119
Lid geworden op: 27 jul 2012 16:08

Re: ABBL Veldtelefoons

Bericht door Nelis1908 »

Bedankt heren!
Inderdaad is het mijn enige bedoeling om reacties los te weken om zo de kennis over ABBL te vergroten. ‚Du choc des ideés jaillit la Lumière!‘ Ik zoek niet naar erkenning of lof. Mijn collectie is tenandere helemaal niet zo uitgebreid.
Op een forum als dit kan men elke dag bijleren - tenminste als er gepost wordt... Mijn bijdragen hebben als doel om zélf ook bij te leren.
Ik bedank de leden die de moeite doen om te antwoorden!

Nelis
Peter T
Berichten: 114
Lid geworden op: 24 mei 2016 20:40

Re: ABBL Veldtelefoons

Bericht door Peter T »

Dag Nelis,

Heel interessant topic heb je daar. Vooral die riemstukken zijn echt wel een knappe vondst. Ik kende die ook enkel uit de Atea-cataloog. Zoals zovelen moet ik mij behelpen met een gasmaskerriem. Ik heb eindelijk de tijd gevonden om wat te zoeken in de documentatie en ik heb de indruk dat jouw riempjes echt in gebruik waren bij AB BL telefoons. Het model lijkt in elk geval te kloppen met wat ik kan zien op de schaarse foto’s die ik daarvan bezit. Zoals je dacht is het ontbrekende stuk is duidelijk breder. Persoonlijk zie ik niks dat echt voor naoorlogs pleit.

Nog bedankt voor het plaatsen.

Peter
tel002.jpg
volgende opname komt uit de Soir Illustré
tel003.jpg
tel004.jpg
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Nelis1908
Berichten: 119
Lid geworden op: 27 jul 2012 16:08

Re: ABBL Veldtelefoons

Bericht door Nelis1908 »

Bedankt Peter!
Die eerste foto had ik nog nooit gezien, bevat veel informatie:
1) Mannen van de TTR (met Genie-insigne), volgens Jean's overzicht 'niet op regimentsniveau' (reglement 1935-'39). Moeilijk te dateren, nochtans interessant voor het nagaan van het gebruik van de ATEA's. Is dit pré-1935, toen er nog geen specifiek TTR-kenteken voorzien was, of later (hetgeen waarschijnlijker is)?
2) Duidelijk het 'laatste' pré-1940-model veldtelefoon van ATEA (het gedoodverfde 'jaren 1950-RTT-testmodel'). De schroefklemmen voor de kabelaansluitingen zitten vooraan links, bij de handen van de soldaat buiten beeld. Anderzijds zijn er enkele 'onduidelijkheden' die verschillen met mijn ATEA's: oog voor draagriem lijkt hoger te zitten en vooraan op de kast is er een soort ovalen plaatje zichtbaar. Wie weet er meer hierover?
3) Prachtig zicht op de draagriem. Nog nooit gezien! Blijkbaar ging het over een havanabruine riem met smalle uiteinden, beide doorboord met nogal veel gaatjes voor de twee gespen van de korte eindstukken. Het middenstuk wordt naar het midden toe breder, een beetje zoals M37-Mills-schouderriemen. Heeft iemand dit soort riemen al ooit gezien? Ik in ieder geval nog niet...

We zijn alweer een stapje verder!

Nelis
Nelis1908
Berichten: 119
Lid geworden op: 27 jul 2012 16:08

Re: ABBL Veldtelefoons

Bericht door Nelis1908 »

Heren,
ergens diep in één van mijn vele bananendozen met 'rommel' vond ik dit eindje leer. Vermoedelijk in mjn bezit gekomen via een 'lotje'... moeilijk te zeggen. Het viel me op dat de breedte en de aard van het leer overeenkwamen met de eindstukken van de veldtelefoon-draagriemen die hierboven beschreven worden.
Het ontbrekende stuk? Komt niet overeen met de riemen op de foto's van voor 1940 (breder middenstuk), maar lijkt wel (voor zover ik kan zien) op de draagriemen in de collectie van Jean.
IMG_6376.JPG
De riem los van de telefoon. Geen gesp maar wel twee uiteinden met gaatjes (drie aan de ene kant, meer aan de andere kant). Leer is Havanabruin in de typische ABBL-kwaliteit.
IMG_6373.JPG
Riem gemonteerd. Wonderwel logisch: drie gaatjes aan 'korte' kant, meer gaatjes aan de 'lange' kant. Bemerk ook de identieke afwerking van het leer (met ingedrukte zijstreep, typisch ABBL).
IMG_6375.JPG
De 'lange' kant met meerdere lussen. Men kan het bovenste gaatje kiezen en het uiteinde twee-of zelfs drie keer fixeren d.m.v. de lussen. Op die manier kan men de riem verkorten tot een soort draaghandvat.
IMG_6374.JPG
De 'korte' kant met slechts één lus, logisch voor de drie gaatjes

Commentaar meer dan welkom!

Groeten,

Nelis
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
The Bartman
Berichten: 47
Lid geworden op: 16 apr 2013 22:24

Re: ABBL Veldtelefoons

Bericht door The Bartman »

Beste Nelis,

Ik heb met plezier kennis genomen van uw topic, en zoals u het zelf al aanhaalde, zo ook heb ikzelf deze telefoons
jaren terzijde gelaten wegens de zeer weinige en accurate info die erover te vinden was.

Waren deze telefoons vooroorlogs/oorlogs/na-oorlogs.

Dus, uw topic heeft wel zijn waarde en nut, ook al antwoorden we daar niet direct op.

Ik weet alvast meer, aangaande welke zaken ik in de toekomst moet opletten bij deze telefoons.

Zo leren we elke dag wel iets meer bij.

Ik zou zeggen, blijven posten :)

Mvg,Bart
Plaats reactie

Terug naar “1915-1940, de “echte” Belgische Piot - le "vrai" Piot belge”